Piše: Toma Petrović
Postoji dosta sela na prostorima bivše Jugoslavije sa imenom Pridvorica, a najviše u Srbiji, u srpskim delovima BiH i jedna u Crnoj Gori. U selima sa ovim imenom uglavnom ima ostataka utvrđenja iz daleke prošlosti i od manastira, a to govori o velikom broju dvorova ili utvrđenih gradova nekog uglednijeg vlastelina ili slične osobe, pogodnih za odbranu. Pridvorica, selo i istoimeni manastir na obroncima Golije 20 km udaljena od Studenice, voćarsko selo Pridvorice kod Smederevske Palanke, pa Pridvorica kod Bojnika. Pridvorica kod Čačka. Sejo Pitić je pevao pesmu “daleko je selo Pridvorice kraj Kosovske ravne Mitrovice…”. Pridvorica kod Gornjeg Milanovca, Blaca, Lučana. Jedna od poznatijih je na obroncima Zelengore, gde se od malog izvorčića začinje reka Neretva kod Gacka gde je od ustaške ruke 1942. godine pobijeno kompletno srpsko stanovništvo, ali se posle više decenija selo obnavlja. Obnovljen je manastir velikomučenika Cara Lazara na mestu pokolja kompletnog stanovništva na Božić 1942. godine od strane ustaša iz susednih muslimanskih sela. Ostao je samo jedan dečak koji je otišao kao položajnik kod babe i dede u susedno selo. Zvao se Blagoje Adžić, kasnije general-pukovnik JNA, i poslednji načelnik Glavnog štaba JNA, kao i vršilac dužnosti saveznog sekretara za narodnu odbranu SFRJ tokom perioda njenog raspada. Ovaj zločin poslužio je kao motiv za roman “Nož” Vuka Draškovića po kojem je snimljen istoimeni film Miroslava Lekića.
Naša Pridvorica prvi put se pominje u turskim popisima u 16. veku, 1527/1528. godine po ovom kalendaru. Transkribovan na moderni turski, sa osmanske arabice, unos sa 242. stranice teftera TD 144 je glasio ovako: Pridvoriçe karye, Valyeva nahiye – Selo Pridvorica, Nahija Valjevo. Ime potiče verovatno od reči “pridvor”- prostor uz dvor, odnosno deo imanja koji je pripadao manastiru Bogovađa, koji je u blizini. Takva mesta često su se zvala prnjavor. Selo je tradicionalno bilo vezano za pravoslavnu veru i manastirsku zemlju. Najstarije familije su Teofilović, Panić, Stanarević, Ranković, Vidić, Jovanović, Đaković, Vuksanović, Milošević i druga. Krsne slave su najčešće: Aranđelovdan, Đurđevdan i Nikoljdan. Po hajrskim tefterima iz 1818. u 18 kuća bilo je 27 porodica sa 49 lica. Od tada do 1900. beleži se stalni porast – do 45 kuća i 308 stanovnika. Po popisu iz 1991. bilo je 265, 2002. godine bilo je 227, 2011. bilo je 190 stanovnika a procena je da danas ima 150-160 stanovnika, etnički skoro svi Srbi. I konačno po zadnjem popisu iz 2022. godine Pridvorica i zvanično ima 159 stanovnika koji žive u oko 55 domaćinstava. Neki od njih su samo prijavljeni u Pridvorici. Lokalni paroh, sada pokojni Miroslav iz Markove Crkva, govorio je da sveti vodicu u samo 46 kuća od kojih neko samo slavi u selu, a pamtio je vreme kada je bilo 99 kuća.
Pridvorica ima četvororazrednu školu i nema prodavnicu.
Selo se nalazi u dolini reke Kolubare, na osunčanoj strani kose – kombinacija zbijenih kuća i rasprostranjenih domaćinstava. Zemljište je izuzetno plodno-humusne nanosne crno-smolne zemlje, pogodne za obradu i livade, šuma ima u manjem obimu i to samo za ogrev. Selo je uglavnom zbijeno, uz brdo i stari manastirski put, kuće često nose porodične nazive, nema džemata. Selo se graniči sa Ratkovcem (sever i severozapad), Nanomir (severoistok), Strmovo (jugoistok), Nepričava (jugozapad) i Virovac tokom rečice Nanomirica.
Obilazeći ovaj kraj krajem 19. veka naš poznati antropolog Ljuba Pavlović je između ostalih sela posetio i Pridvoricu i 1907. godine u svojoj knjizi “Kolubara i Podgorina” zapisao:
“Pridvorica je na osojnoj strani kose koja se od Slovca pruža niz Kolubaru. Seoske su kuće na plećima kose ili na osojnoj strani. Meštani sela i okoline više izgovaraju Predvorica nego Pridvorica i nije čudo što se ovo selo više piše Predvorica. Najveća uzvišica u selu je Srednjak do Ratkovca. Zemljište je tercijarne starosti i niže od ratkovačkog.
Izvora u selu ima malo, više ih je u kolubarskoj ravnici. Najslaviji izvor Stublina na granici sa Ratkovcem i Đulkovac (Đurkovac) od koga nastaje potok pod istim imenom koji preseca kosu i uliva se u Kolubaru. Od tekućih voda su Kolubara sa severne i Nanomirica sa južne strane sela.
Pridvoričke zemlje su osobitog kvaliteta, nanosne, jako humusne i crne smolne zemlje, podesne za oranice i kosanice. Zemlje, i u najlepšoj dolini, ima dosta i daje bogat prinos.
Šuma je u južnom delu sela do Nanomirice i Virovca. Nema je mnogo i ševarice su i ima je dovoljno za ogrev, dok se za građu mora kupovati. Sve je po selu izdeljeno i nema nikakvih zajednica.
Pridvorica je manje više zbijeno selo. Kuće su uglavnom ispod starog bogovaćkog puta, sve jedna uz drugu i oko Đulakovca. Džemata nema, pojedine zbijenije kuće nose porodične nazive. Imanja su sa južne strane i do Kolubare, gde se ceo kolubarski potes naziva Ključ, kao i u Strmovu.
Selo naseljavaju Stanarevići i Stanišići 8 kuća, Rankovići 4 kuće, Milinkovići 1 kuća, Panići 2 kuće, Ilići 2 kuće, Đakovići 1 kuća, Milovanovići 4 kuće, Teofilovići 8 kuća, Vidići 1 kuća, Miloševići 6 kuća, Milićevići 2 kuće, Radojičići 2 kuće, Milovanovići 1 kuća, Jovanovići 4 kuće i Vuksanovići 3 kuće. Jedna od jačih zadruga su Teofilovići sa 35 čeljadi.
Ime selu je nepoznato, ali se može čuti po susednim selima u okolini, da je ime Pridvorica došlo otuda što je ovo selo dugo vremena bilo svojina ili prnjavor manastira Bogovađa, a seljaci pri tome ovo ne priznaju.
Najstarija porodica u selu su Teofilovići i smatra se kao osnivač sela. Po pričanju starog Teofilovića u selu nije bilo starije porodice od njegove. Došla je prva i nastanila se u šumi koju su pokrčili. Doselili su se iz Močioca ili Trudova u Starom Vlahu u austrijskoj okupaciji zbog turske obesti, a naselilo je braststvo manastira Bogovađa. Teofilovićima su rod: Milovanovići, Vidići i Milićevići. Ima ih 13 kuća i slave Sv. Nikolu. Posle Teofilovića doselili su se u ovo selo Stanišići i sa svoja dva sina nastanili pored njih a došli su iz Osata u Bosni. Staniša se prvo nastanio Staninoj Reci a posle “sišao” kao majstor u ovo selo. Od njega su Stanišići i Stanarevići, ima ih 8 kuća i slave Sv. Alimpija.
U vreme Kočine Krajine (1788) prešli su Panići i Rankovići iz susednog sela Virovca iz porodice Panića i Jankovića, slave Đurđic i ima ih 8 kuća u selu. Kada i Panići doselili su se i Milovanovići iz Strmova u užičkom okrugi, ima ih 9 kuća i slave Sv. Jovana.
U prvom srpskom ustanku doselili su je Jovanovići iz sela Kosatice kod Prijepolja, slave Sv. Đurđa i ima ih 4 kuće. Vuksanovića otac priženio se u Teofiloviće, a rodom je iz Vračevića od tamošnjih Žujovića, ima ih 4 kuće i slave Sv. Arhanđela.
Đaković je najnoviji doseljenik iz Bobove u Polimlju i prizetio se u Teofiloviće, slavi Sv. Nikolu.
(Primedba autora: Ovo oko Đakovića mnogi smatraju netačnim podatkom koji je Ljuba uneo. Naime, smatra se da mu je neko tendeciozno ili iz neznanja prezentovao pogrešan podatak da je Đaković najnoviji doseljenik, a zna se da su Đakovići tu od nastanka sela. U spisima iz 1825. godine navodi se da je Radovan Stefanović Đak (po kome su dobili prezime) bio kmet u selu i jedan od prvaka posle I srpskog ustanka, imao je sina Nenada koji se oženio ćerkom Arona Sretenovića. Dobili su sina Jevtu koji se oženio od Filipovića iz Strmova i kći Kosanu koja se udala u Ninkoviće u Nanomir. Jevta je bio u logoru Nežider. Postoji i spomenik Radovanu u groblju).
Pridvoričani se zanimaju svim privrednim zanimanjima kojima i susedni seljaci ove oblasti. Zemlja je bogata i daje sve potrebne životne namirnice, kao što ostaje dosta i za prodaju. Stoke gaje dosta, osobito rogate i svinja i svake godine se odvaja i prodaje. Pridvoričani se slabo odaju izučavanju zanata i iz sela se nikuda ne sele.
Pridvorica je sastavni deo markovačke opštine u Srezu kolubarskom. Groblje je zajedničko u centru sela. Preslava je II dan Duhova.” (Sada je prva nedelja posle Male Gospojine).
To je bila priča Ljube Pavlovića. Nerado, ali moram napomenuti da je u priči o Pridvorici Ljuba napravio nekoliko grešaka pored već navedene o porodici Đaković koju sam napisao u primedbi autora.
Toponimi Pridvorice: Trnovica, Dubrave, Ključ, Krušik (do skora je na tom mestu bilo par starih krušaka), Miškovac, Jolovac, Krčevine, Plandište, Selski izvor, škola, Nanomirica, Mramor, Zbegovišta, Lugovi, Livade, Vinogradine…
Foto: Finalisti opštinskog KUP-a 1966. godine: Stoje levo, Živojin Žota Radojičić- trener, Sava Radovanović iz Veselinovca, Voja Vasić, Ratko Pivić, Slobodan Jerinić Cuban, Brana Velimirović, Marko Teofilović i Velja Radojičić, pomoćni trener. Čuče: Vojin Milošević, Života Teofilović, kapiten, Sarić, Veselin Nenadović i Ljuba Stanarević, golman na ovoj utakmici, u to vreme gimnazijalac. Na toj utakmici pobedio je drugi finalista, Pepeljevac i osvojio opštinski KUP. Realno, imali su izuzetno jaku ekipu.
Fudbalski klub Pridvorica: Postojao je sportski aktiv i fudbalski klub “Pridvorica”. Prvu loptu je doneo Vladeta Stanarević. Prvo se igralo na šoderu u Kolubari, skinuta je zemlja pa je ostao lepo poraravnjan šljunak. Kasnije, opštinska liga igrala se na Lukića livadi kada je klub vodio Velja Radojičić. Klub dugo godina nije aktivan a Lukića livada je vraćena i obrađuje se tako da Pridvorica praktično nema fudbalskog terena. Mnogo Pridvoričana je igralo u fudbalskim klubovima Ratkovca, Slovca, Strmova, Pepeljevca i drugih sela.
Poginuli u II Svetskom ratu:
- Ilić Spasoja Bogosav, rođen 1928. godine, poginuo 1945. godine u Italiji;
- Milošević Momira Čedomir, rođen 1922. godine, poginuo 1944. godine u Beogradu;
- Milošević Vladisava Života, rođen 1926. godine, poginuo 1945. u Pridvorici;
- Rajković Prokopija Ljubisav, rođen 1922. godine, poginuo 1945. godine u Vukovaru;
- Skoko Mitra Stevan, rođen 1896. godine, ubijen 1941. u direktnom teroru u Pridvorici;
- Stanarević Mihaila Predrag, rođen 1921. poginuo u Valjevu 1942. godine;
- Stanarević Veselina Aleksa, rođen 1907. ubijen u zatvoru u Valjevu 1941. godine;
- Teofilović Velisava Milan, rođen 1924. poginuo u Beogradu 1944. godine;
- Vujković Ilije Milivoje, rođen 1923. godine, poginuo 1944. godine u Beogradu.
Lica pod rednim brojem 5, Skoko Stevana niko se ne seća pa je pretpostavka da je pogrešno ubačen u spisak naše Pridvorice. Verovatno se radi o Pridvorici kod Gacka jer tamo postoji familija Skoko. Bilo je dosta preživelih boraca II Svetskog rata iz Pridvorice kao i saradnika NOP-a.
Ima dosta znamenitih ljudi iz Pridvorice ali je teško napraviti neki realan spisak. Uvek će biti onih koji će se ljutiti što nisu baš oni ili njihovi preci na tom spisku ili što su na spisku pojedini koji ne zaslužuju a nema onih koji sa pravom mogu da se tu nađu. Ako neko ko bi zaslužio da bude ubačen u ovaj spisak a nema ga ovde onda je to samo slučajna greška koja se da ispraviti u eventualnoj knjizi “Stari Lajkovac i okolina” ukoliko smognem snage da je izdam:
Teofilović Dragoslav, poljoprivrednik iz Pridvorice, bio je dugogodišnji odbornik opštine Lajkovac i odbornik sreskog narodno-oslobodilačkog odbora Sreza Valjevo. Bio je samouk ali je bio veliki majstor da napravi šinska kola i veoma lepe fijakere, luksuzne i to samo sa jednim keserom, dugo su ga pamtili po tome. Njegov otac Marko i majka Jevrosima, a kasnije i Drgoslav držali su prodavnicu u Pridvorici. Marko ili Markić kako su ga zvali, imao je ogroman voćnjak i veliku sušaru šljiva koju su zvali “mišana”, sa nekoliko furuna i lesa. Takođe, Dragoslav i Marko su 20-ih godina prošlog veka imali 8 dana u vodenici na Kolubari. To je bila selska vodenica, sa šest kamenova i zvala se Pridvorička vodenica pored koje je bio gaz (prelaz) preko Kolubare. Jedne godine reka je nadošla i odnela tu vodenicu, a do skora se video poluzatrpan jaram, stubovi vodenice i udolina kuda je prolazio jaz premda je Kolubara promenila tok i pomerila se bar 20 metara od bivše vodenice. U blizini Teofilovića, Stanišića i Stanarevića kuća je brdo Srednjak gde su bili veliki vinogradi u ta stara vremena pa se i danas taj deo Pridvorice zove Vinogradine;
Panić Mirčeta, rođen 5. decembra 1925. godine u Pridvorici, od oca Milana i majke Desanke, oficir JNA, mobilisan u partizane 1944. godine i aktivirao se posle oslobođenja zemlje. Radio je u Zadru (Zemunik) u činu pukovnika. Bio je veoma učen čovek. Napisao je dosta članaka o NLO-u i letećim tanjirima jer mu je to bila sfera zanimanja u vojsci a i hobi. Brak je sklopio 19.05.1956. godine u Ljubljani sa Šetjurc Julijanom. Ovaj brak je razveden 1966. godine, takođe u Ljubljani, umro je i sahranjen u Pridvorici;
Teofilović Dragoslava Dušan, mašinbravar na železnici gde je radio i pre rata a kasnije je bio u zarobljeništvu u Nemačkoj. Po dolasku zaposlio se u ložionici i položio za tehničara u Lajkovcu gde je jedno vreme bio sekretar komiteta i delegat na kongresu Saveza komunista Jugoslavije. Kasnije je prešao u Valjevo, a kao penzioner je sa suprugom Stanicom najviše vremena provodio u Pridvorici i bavio se pčelarstvom;
Teofilović Radule, rođen 7. novembra 1939. godine u Pridvorici, od oca Dušana i majke Stanice, nastanjen u Valjevu, penzioner, bio zaposlen u MUP-u Republike Srbije gde je dugo godina bio na rukovodećim mestima;
Teofilović Svetozar, rođen u Pridvorici 1892. godine, od oca Arsenija i majke Smiljane iz Pridvorice. Završio je bojadžiski zanat, oženio se sa Simkom, ćerkom Radovana i Jelene Pavlović zemljoradnika iz Gornjeg Mušića, rođenom 1901. godine. Venčali su se u valjevskoj crkvi 29. maja 1921. godine. Venčani kumovi su im bili Vukojica Vasić i Kosta Đorđević, oba bojadžije iz Valjeva. Nisam siguran da li je Vukojica Vasić bio tast dugogodišnjeg direktora “Krušika” Abasa Deronje. U braku su dobili troje dece, Olgu, rođenu 1921. godine u Pridvorici, sina Aleksandra rođenog 30. marta 1923. i Nataliju rođenu 3. novembra 1924. godine. Svetozar je kupio zemlju od Nenadovića na reci Gradac, odmah posle mosta desno, preko puta spomenika Milovanu Glišiću, gde je sagradio kuću i bojadžisku radnju. Svetozar je živeo 54 godine, umro je u Gradcu 21. decembra 1945. godine i sahranjen na gračanskom groblju. Šesdesetih godina prošlog veka umrla je i Simka. Kuću sa radionicom deca su prodala Milanu Saviću, kovaču iz Gradca. Olga je rođena 1921. godine udala se u Beograd za vojno lice gde je radila i živela sa porodicom. Aleksandar, rođen 1923. godine, završio Poljoprivrednu školu u Valjevu i Poljoprivredni fakultet. Živeo je u Novom Sadu, voleo je hazardske igre i bio poznat po tome. Bio je oženjen sa Mađaricom sa kojom je imao Petra i Mariju. Njihov sin, Prof. dr Petar Teofilović je završio Pravni i Filozofski fakultet u Novom Sada, plus Pravni fakultet u Beogradu, magistrirao je u Beogradu i Budimpešti a doktorirao je 2003. godine na Centalnoevropskom (CEU) univerzitetu u Budimpešti sa temom Defamation – A Comparative Study. Bio je na usavršavanju u više zemalja, Amerika (Washington, San Francisko), Švedska, Pariz (Sorbona) Francuska i mnogim drugim zemljama.
Foto: Foto: Prof. dr Petar Teofilović
Bio je Ombudsman Vojvodine u periodu od septembra 2003. do septembra 2009. godine, prvi takav u Srbiji. Sada je profesor na privatnom fakultetu za pravne i poslovne studije “Dr Lazar Vrkatić” u Novom Sadu gde predaje predmete poput ustavnog prava, prava lokalne samouprave, upravnog postupka i zaštite ljudskih prava;
Svetozareva kći Natalija Teofilović, rođena 1924. godine, nije se udavala, radila je kao KV radnik u fabrici koža “Milan Kitanović” u Valjevu gde je i umrla kao penzioner 2000. godine. Bila je veoma čvrsta i hrabra žena, jedno vreme provela je u četničkim formacijama u vreme Drugog svetskog rata;
Darinka Lučić Misojčić, rođena 18. marta 1955. godine u Pridvorici od oca Radovana i majke Radmile dev. Lukić, stomatolog, bila je zaposlena u Domu zdravlja u Lajkovcu pa se udala i preselila u Šabac gde je i umrla;
Mirjana Mira Đaković, rođena u Pridvorici, od oca Obrena i majke Vere, devojačko Ilić iz Nepričave, nastanjena u Lajkovcu. Dugo godina je zaposlena u opštini Lajkovac, a trenutno je na funkciji načelnice opštine. Mirina mlađa sestra Dušanka završila je učiteljski fakultet i radi u školi u Selu Lajkovcu, a brat Ivan poljoprivredni fakultet. I majka Vera je volela dosta da čita u retko slobodno vreme, a deci je uvek umesto igračaka kupovala knjige. U kući imaju veliku biblioteku;
Foto: Profesor Ljubomir Stanarević
Ljubomir Stanarević, rođen 15. oktobra 1950. godine od oca Svetomira dugogodišnjeg upravnika pošte u Lajkovcu i majke Margite, dev. Lazić. Ljuba je profesor matematike, počeo je da radi u Srednjoj školi u Lajkovcu i iz tog vremena ima jedna anegdota, više doskočica. Naime, Ljuba je dolaskom u školu kao novi profesor trebao da upozna kolege. Jedna koleginica mu je pružila ruku i predstavila se: Ja sam Raviojla! – a Ljuba će kao iz topa: Ja sam Marko Kraljević. Nastao je smeh, međutim koleginica se zaista zvala Raviojla i došla je negde iz Bosne. Ljuba je kasnije prešao sa poslom u Beograd, bio je dugogodišnj direktor računskog centra “Jugopetrola”, gde je ostao do penzionisanja. Odlaskom u penziju rado dolazi i veoma često boravi u porodičnoj kući u Pridvorici gde se bavi voćarstvom i pčelarstvom. Kada se vratio u Pridvoricu iz Srednje škole su ga angažovali da ponovo, posle par decenija, privremeno predaje matematiku dok ne nađu profesora. Prihvatio je i iznenadio se kada su mlađe kolege i dalje prepričavale doskočicu u vezi Raviojle i Marka Kraljevića;
Mirjana Teofilović, od oca Prodana, završila filozfski fakultet, bila udata u Kučevo, gde je radila kao direktor neke škole. Njen sin oženjen je sa ćerkom Milića od Mačve. Prodanov brat Jordan imao je šest sinova( Miloje, Ljubivoje, Milutin, Velibor, Života, Marko) i ćerku Jelenu;
Stanica Stana Milinković, od oca Ratka Stanišića, udata za Mitu Milenkovića sa kojim ima dva sina, završila filozofski fakultet, u početku predavala srpski jezik u školi u Markovoj Crkvi da bi kasnije prešla i radila u Leskovcu;
Verica Đaković, rođena 1956. godine u Pridvorici, inženjer geodezije, radila kao geometar u katastru u Lajkovcu, nije se udavala, sada kao penzionerka živi u Pridvorici;
Tomislav Žujević, diplomirani rudarski inženjer iz Pridvorice, bio dugo godina glavni inženjer na površinskim kopovima i tehnički direktor “Tamnave – Zapadno Polje”;
Slavoljub Milošević, rođen 1967. godine iz Pridvorice, diplomirani mašinski inženjer, zaposlen u „Tamnavi“, bio je šef bagerske radionice. Njegova sestra Slavica rođena 1968. godine je diplomirani rudarski inženjer;
Dr Danijela Petrović, ćerka Dragana Petrovića rođenog u Pridvorici, živi u Valjevu, rođena 1988. godine završila je i doktorirala na PMF-u u Beogradu;
Bojana Žujović, rođena 1988. godine od oca Miladina, profesor matematike, predaje u školi Knez Lazar u Lazarevcu;
Milena Lučić, rođena 1983. u Pridvorici o oca Živote i majke Dragice profesor matematike, predaje u školi Knez Lazar u Lazarevcu;
Foto: Milovan Teofilović, trenirao je i poznatog košarkaša Teodosića
Milovan Miško Teofilović, rođen 1963. godine, od oca,Milijana, istaknuti košarkaški radnik u Valjevu. Bio je prvi trenar Miloša Teodosića;
Milena Grbić, od oca Velimira Radojičića, diplomirani mašinski inženjer, radila u REIK-u i bila veoma uspešan šef grupe za odvodnjavanje.
Dragan Milošević, rođem 1978. u Pridvorici od oca Milorada i majke Vuke, završio rudarsko-geološki fakultet na kome danas predaje.
Foto: Asfaltiranje puta u Paniće. Pridvoričani sa predsednikom opštine Lajkovac Andrijom Živkovićem
Pridvorica je poznata i po tome što je imala dosta harmonikaša. Među najpoznatijima su Mića Teofilović, Aleksa Radojičić, Raka Stanišić, Dobrivoje Ljubisava Teofilovića “Picinca” sin, Žoja Panić, Dragiša Milinović i drugi.
Foto: MIća Teofilović
Najveći uspeh podstigao je Mića Teofilović, harmonikaš, kompozitor i pevač narodne muzike, snimanjem nekoliko albuma LP-ija (Raskini lance 1989, Romani života 1991, Sliko moja 1992, Kola Miće Teofilovića 1994, Brale iz Srbije 1995 i Ujnina pesma 2009). Počeo je početkom 70-ih godina prošlog veka i za svojih 55 godina druženja sa harmonikom snimio je dosta autorskih kola, uglavnom u prošlom veku, za “Diskos” iz Aleksandrovca ali je i posle 2000. godine snimio jedinstveni diskografski poduhvat – četvorostruki CD sa sto narodnih kola odsviranih samo na solo harmonici: Jaseničko, Gocino, Čukarička, Oreovačko, Danilovo, Lolino, Banetovo, Globodersko, Trnjanka, Ljubišino, Kolo iz Opornice i druga… Prve korake na harmonici napravio je kod “Lisca” a kasnije je bio učenik i poznatog valjevskog majstora na harmonici Živote Pavlovića Valjevca. Mića je snimio pesmu ili kolo “Ide Mile putićem i peva”. To nije ni pesma ni kolo a može da bude i jedno i drugo. Mićina ćerka je udata za sina Biljane Vraneš koja vodi vremensku prognozu na RTS-a čiji je muž pilot.
Foto: Dušan Dule Panić
Dušan Panić Dule takođe je postigao veliki uspeh 1975. godine kao pevač sa snimljenim hitovima Kad svatovi obore jabuku, Moramo se suzama oprostiti i drugim. Rođen je u Pridvorici od oca Milutina Rajkovića i majke Radovanije Panić pa je Dule uzeo prezima Panić u znak poštovanja prema majci koja se rastala od Milutina još dok je bila u drugom stanju. Njegov brat po ocu Milovan Mikac Rajković je poznati fudbaler. Igrao je za valjevsku “Budućnost” i “Galeniku” kada je bila Druga savezna liga. Živi u Valjevu i ima dva sina. Dule je umro 10. juna 2025. godine.
Sve pridvoričke harmonikaše obučavaoje poznati Milivoje Radovanović “Lisac” iz susednog sela Nanomira koji se prizetio u Ratkovac a koji je kasnije prešao u Valjevo. Jedan od učenika, Raka Stanišić, oženio se njegovom ćerkom.
Bio je i jedan bubnjar u selu, Raja Milovanović, koji se više ne bavi sviranjem i radi u REIK-u.
U Pridvorici su bila dva poznata krojača narodnih odela i to: Kuzman Velimirović, iz Takova kod Uba koji se priženio u Teofilovićima i kasnije dao plac za školu a za uzvrat dobio zemlju na Livadama i Milinović Milutin, takođe pridvorički zet iz Virovca. Postojao je i poznati ćurčija Desimir Teofilović. Njegov unuk Dejan od sina Milivoja je bio prvak Srbije u padobranstvu ali je, nažalost, poginuo prilikom jednog skoka. Živeli su u Beogradu.
Reka Kolubara bila je u ta stara vremena puna ribe a samim tim i ribolovaca u selima kroz koje je proticala. Kolubara je kroz Pridvoricu proticala severnim rubom sela. Jedan stari ribolovac, Dragoljub Ilić aktivno se bavio ribolovom, uglavnom sa tri struka i imao dosta uspeha u tome. Jednom je na Mramoru ulovio soma teškog 55 kilograma. Kada ga je nosio kući stavio ga je na rame. Deca su iz znatiželje trčala za njim bosa po mekoj i finoj prašini seoskog puta kuda se vukao i rep grdosije koju je ulovio i nosio Dragoljub. Soma je prodao nekoj kafani u Lajkovcu. I Milorad Mirad Ilić – Šicar (1932) bio je ekspert za hvatanje riba ali u ruke pod okapinom (čkaljom).
Deca Pridvorice išla su u školu, najpre u Markovu Crkvu koja je počela sa radom 1904. godine, a od 1953. godine u školu u Ratkovcu u objektu koji su zvali “Kućetina”. Učitelj u to vreme bio je Momčilo Lazarević iz Brankovine. U Markovu Crkvu su išle generacije dece iz Pridvorice rođene pre Drugog svetskog rata, za vreme rata i mali period posle rata. Učitelji u M. Crkvi bili su Živorad Marković, Radovan i Mašinka Sretenović. Radovan je imao dva sina, Dragoslava i Predraga – Pecu kako su ga zvala deca. Radovan se iz Pridvorice preselio u Vrnjačku Banju. Bilo je toliko dece da su Radovan i Mašinka nekako podelili te đake kojih je bilo od 1935. godišta pa do rata. Tada je bio opšti haos, neko je krenuo u školu, neko nije, razred je bio ogroman, deca nisu imala gde da se smeste da bi pratila nastavu. Pošto je učitelj Živorad imao takođe dosta đaka u odeljenju primljena je učiteljica Slavka Prodanović da bi podelili razred u dva odeljenja. Došla je sa majkom u Markovu Crkvu.
Foto: V i VI razred osnovne škole u Markovoj Crkvi raznih godišta. Među njime je bilo i nekoliko Pridvoričana
Iz “Kućetine” škola se seli u zgradu pored Stubline gde je bila zadružna prodavnica i tu je škola bila neko kratko vreme dok nije napravljena zgrada stare škole u Ratkovcu 1957, na imanju Kuzmana Velimirovića iz Pridvorice a deo na imanju Gradimira Markovića, stotinak metara od izvora Stublina, a koja je počela sa radom 1958. godine.
Foto: Stublina danas. Nekada je voda prelivala iz bunara pa je postojala cev koja je višak vode odvodila u kanal pored glavne džade, gde su deca prala obuću da ne uđu u školu blatnjave obuće
Učitelji su bili Draginja i Sigfrid Sakl iz Bele Crkve u Vojvodini koji su došli iz škole u Pepeljevcu. Ta škola je bila u funkciji do zemljotresa pa je uz veliku pomoć Dragana Markovića, posle zemljotresa na istom mestu gde je bila stara napravljena nova savremena škola na samoj granici Pridvorice i Ratkovca. Zvanično pripada Ratkovcu i sada je izdvojeno odeljenje osmogodišnje škole “Mile Dubljević” iz Lajkovca. Sama činjenica da je napravljena na imanju lica doseljenog u Pridvoricu trebala bi da pripada tom selu, a zvanično se vodi u Ratkovcu. Dokoni Pridvoričani kažu da je škola u Pridvorici a mokri čvor (WC) u Ratkovcu. Taj objekat je srušen izgradnjom nove škole i napravljene su sanitarne prostorije u okviru zgrade škole. U školu idu deca iz ova dva sela, ali i iz drugih okolnih sela. Tokom 2018. godine završeno je i parterno uređenje škole. Kada je rađena nova škola urađena je i fiskulturna sala i prostor za vrtić.
Pridvorica je imala dosta železničara obzirom na broj stanovnika:
- Ilić V. Jordan, manevrista
- Panić T. Ljubivoje, kondukter
- Milošević M. Jordan, kondukter
- Teofilović M. Vojin, kondukter
- Ilić J. Vojislav, manevrista
- Milošević Ž. Tomislav, manevrista
- Milošević L. Jordan, manevrista
- Panić A. Živorad, manevrista
- Panić M. Dobrivoje, manevrista
- Rajković B. Živorad, manevrista
- Stanarević Ž. Predrag, manevrista
- Teofilović M. Stojadin, manevrista
- Panić M. Dobrivoje, izvođač lokomotiva
- Ilić I. Milomir, KV radnik ložionice
- Ilić S. Živorad, PK radnik
- Ilić S. Milivoje, KV bravar u ložionici
- Ilić V. Bogić, mašinovođa
- Ilić D. Milutin, mašinovođa na manevri
- Ilić D. Prodan, mašinovođa
- Ilić B. Miroslav, magacioner
- Ilić Ž. Živko “Šicar”, komercijalista
- Janković M. Srboljub, PK radnik
- Nenadović Ž. Ilija, mašinovođa na manevri
- Panić V. Radovan, vozač
- Panić J. Slobodan, metalostrugar
- Stanarević Lj. Milovan, rukovaoc materijala
- Stanišić I. Milivoje, otpravnik vozova
- Stanišić A. Svetolik, PK radnik
- Stanišić Z. Isailo, avizer
- Teofilović D. Dušan, tehničar
- Teofilović D. Miloš, mašinovođa
- Teofilović D. Tomislav, mašinovođa
- Teofilović J. Cana, sanitarni tehničar
- Teofilovć S. Radovan, tehnički referent
- Teofilović D. Velibor, KV bravar
- Teofilović D. Milomir, PK radnik
- Teofilović D. Slavko, PK radnik
- Teofilović P. Prodan, PK radnik
U centralnom delu sela postoji selski izvor ili bunar iz koga stalno izvire voda. Svi koji su iskopali bunare u neposrednoj blizini imaju takođe tu prelivnu vodu koja prirodnim padom stiže do domaćinstava. Jedno od tih domaćinstava je i Obrena Đakovića. Voda je izuzetnog kvaliteta i, naravno, služi za piće.
Pre dvesta godina svaka kuća u Pridvorici imala je udeo ili svoj kazan za pečenje rakije. To postoji i zapisano u sudskim spisima iz 1825. godine gde Teofilov sin Nenad vrši poravnanje sa svojom braćom. Tu tradiciju su Pridvoričani zadržali i do danas. Teofilo je bio rodonačelnik Pridvorice a ujedno i familije Teofilović.
Foto: Pridvorički degustratori
Po legendi pored seoskog groblja postojala je crkva. Jednom je jedan Turčin ujahao sa konjem u crkvu pa su ga Srbi ubili. Turci su kasnije srušili i zatrpali crkvu a preko nje je prošireno groblje. Sada konfigurcija tog terena gde je navodno bila crkva ukazuje na postojanje crkve. Ima uzvišica na groblju elipsastog oblika okrenuta u pravcu istok-zapad kako se i danas grade crkve sa oltarom na istočnoj strani. Oko te uzvišice sve je ravno. Toma Žujević i još neki Pridvoričani zaposleni u REIK-u nosili su se mišlju da dovedu “Geosondu” i ispitaju taj deo groblja na okolnosti postojanja crkve u ta stara-turska vremena. Nisam siguran da bi uspeli u tome jer su tada crkve građene od drveta koje je verovatno istrulilo posle toliko vremena.
U prodaji je knjiga „LAJKOVAČKE PRIČE – uspomene na stari Lajkovac“ koja sadrži oko 400 strana i isto toliko fotografija. U knjizi je 66 priča o ljudima i događajima u starom Lajkovcu i okolini. Cena knjige je 1.000 dinara. Može se nabaviti u knjižari na staroj lajkovačkoj pijaci, kod autora lično, ili poručiti na telefon: 0641439199, Viber i WhatsApp ili na e-mail adresu petrovictoma@yahoo.com
