Uoči Petrovdana, u četvrtak 11. jula u Markovoj Crkvi po prvi put organizauje se paljenje petrovdanskih lila. Paljenje lila otpočeće oko 20 časova , na parkingu kod Etno parka. Planirano je da manifestacija traje do 23 sata.
“Pripremite lile i vidimo se!” – poručuju organizatori. Na ideju da po prvi put organizuju paljenje petrovdanskih lila došli su meštani Markove Crkve, mahom mladi.
Paljenje petrovdanskih lila je stari običaj uoči Petrovdana, koji čuvaju malobrojni srpski domovi, a postoje i sredine koju su ovu tradiciju očuvale pretvarajući je u tradicionalnu manifestaciju, koja uvek ima masovan karakter.
Petrovdan je smatran za kalendarsku granicu u godini: posle njega u prirodi nastupaju promene, koje ukazuju na približavanje jeseni (narodni kalendar).
Kod Srba postoji običaj da se uoči ovog velikog praznika pale lile, koje se prave od mlade kore divlje trešnje ili breze.
Obično se to radi na mestima gde se narod okuplja, na trgovima, raskršćima i u tome učestvuju deca i omladina. Paljenje vatre i lila simboliše ona vremena kada su hristoborni carevi progonili i mučili hrišćane vezujući ih za drvene stubove, natapajući ih smolom i paleći ih. Njihova tela su tada gorela kao buktinje, osvetljavajući trgove kao danas simbolične vatre i lile.
Paljenje lila simbolizuje i sagorevanje svih ljudskih ovozemaljskih grehova, kako u srcu tako i u duši.
Obično ih pale deca i mladi obilazeći oko kuća, torova, izvora po tri puta, govoreći: “Lila gori žito rodi“, ili “Veselo nam lile gore, da nam krave dobro vode“.
Običaj je i da devojke skupe slamu na gomilu i zapale na seoskoj utrini. Tu potom dolaze lilari i ostala omladina, pa svi zajedno slave i vesele se igrajući oko vatre, a muškarci se takmiče u preskakanju plamena.
Novokomponovani običaj među mlađom populacijom po gde-gde u Srbiji i Republici Srpskoj svakog 11. jula u predvečerje jeste da umesto lila omladina pali stare automobilske gume. Pritom se takmiče da plamen bude što veći, a o zagađenju koje je epilog čitave ove priče ne treba ni diskutovati. Smisao praznika potpuno je obesmišljen i ovakve radnje nemaju baš nikakvu hrišćansku ni tradicionalnu simboliku, kažu analitičari narodnih običaja.
Pravljenje i prodaju lila pojedini su pretvorili u pravi biznis, pa se u mnogim sredinama danima pre Petrovdana mogu videti ulični prodavci lila, mahom deca, koja lile prodaju onima koji nemaju vremena da ih sami prave.
Sve u svemu, lepo je, posebno u seoskim sredinama, da se deca, mladi, meštani i gosti okupe i ožive i u lajkovačkoj opštini ovaj stari simboličan običaj.
