Piše: Toma Petrović
Rubribreza je jedno od najstarijih sela u ovom kraju i pripada “prstenu sela” oko Lajkovca. U prvoj polovini prošlog veka bilo je veće i površinski i u pogledu broja stanovnika u odnosu na stanje danas. Ranije se graničila sa Jabučjem da bi kasnije između ta dva sela nastalo selo Lajkovac, dosta pre nastanka Lajkovca-varoši i prolaska pruge uzanog koloseka. Rubribreza se graničila sa Lajkovcem u glavnoj ulici između Grujičića kuća u Lajkovcu i kuća Radovanovića iz Rubribreze (Aleksandra-Drpe i Nikodina – na mestu gde je sada trgovina “Čavra”). Kako se Lajkovac širio tako je i pomerana tabla sa nazivom Rubribreza. Sada je kod “bele ćuprije”. Granica prema Kolubari bila je od Radovanovića kuće prema Lesendrića mlinu i strugari, zatim levom stranom, između zemljoradničke zadruge i čačanske pruge (Prnjarište) do reke Kolubare. I sada većina tih njiva pripada vlasnicima iz Rubribreze, mada su mnogi prodali. Cela Triangla je pripadala Živkovićima i Jovanovićima iz Rubribreze.
Administrativno pripada opštini Lajkovac u Kolubarskom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 733 stanovnika koji su živeli u 256 domaćinstava. Kao i u svim selima naše opštine broj stanovnika opada pa je, npr. 1948. imala 619 a najveći broj 1991. godine kada je u Rubribrezi živelo 824 stanovnika. Od tada broj stanovnika pada pa se nekim proračunima može odrediti da danas u Rubribrezi živi oko 720 stanovnika. Po popisu iz 2011. bilo je Srba 92,9% i Roma 5.0%, ostali su Crnogorci, Hrvati i Makedonci ispod 1%.
Mesto je prigradsko, ratarsko-stočarsko seosko naselje polurazbijenog tipa, na aluvijalnim terasama leve strane Kolubare, sa obadve strane povremenog Kusog potoka, a u visinskom pojasu 115-140 metara, tri kilometra zapadno od Lajkovca.
Nakon pada Srpske despotovine pod Otomansku vlast 1459. godine, teritorija Rubribreze našla se u pograničju između Turske i Ugarske. Tek padom Srema i Beograda pod Turke, 1521. godine Rubribreza ulazi u sastav Osmanskog carstva.
Prvi pomen sela u tursko doba je zabeležen u popisu (tefteru) 1527-1528. godine po današnjem računanju vremena. Transkribovan na moderni turski sa osmanske arabike unos sa 198. stranice teftera TD 144 je glasio ovako: Rubi-braze karye, Valyeva nahiye – Selo Rubibraza (ili Rubibreza), Nahija Valjevo (Istorijski arhiv Valjevo).
Evo šta je profesor Voja Miljanić napisao o poreklu familija u svojoj knjizi “Lajkovačka Tamnava u prošlosti”- citiram:
“Nalazi se na levoj obali Kolubare. Graniči se sa istoka Lajkovcem i Selom Lajkovcem, na severu sa Rukladom, na zapadu sa Nepričavom i na jugu sa Pepeljevcem i Strmovom, odnosno rekom Kolubarom. Nekada se graničili sa istoka Jabučjem ali osnivanjem Sela Lajkovca ova dva sela su rastavljena. Kasnije, formiranjem varošice Lajkovac, atar ovog sela se stalno smanjivao.
O nastanku imena ovog sela sačuvana je legenda u kojoj se kaže da su nekad pored puta, koji je prolazio kroz selo, nalazile breze. Kako su breze koristili hajduci da bi napadali Turke, ovi su naredili da se breze poseku. Tada se govorilo „rubi breze“ pa je tako selo dobilo ime.
Po državnom popisu podanika, koji je izvršila austrijska vlada 1717. godine, popisana je Rubrifesca sa tri podanika.
Rubribrezi pripada deo doline Kolubare, čija je nadmorska visina oko 119 metara. Kuće su smeštene na kosi iznad Kolubare i dalje na platou, koji je ispresecan potocima. Na severu se nalazi deo Dubrave.
Selo je razbijenog tipa. Prvobitni stanovnici naselili su se u unutrašnjost sela a sa prosecanjem puta Valjevo – Beograd, naseljavali su se duž puta.
U popisu iz 1863. godine, pored ostalog, popisani su: Primiritelni sud sa apsom, dva koša od slabog materijala, jedan plac polovine pluga, jedna njiva opštinska sa dva pluga na ataru sela Rubribreza, deset plugova na ataru Sela Lajkovac, petnaest na području Rubribreze pod šumom.
Po popisu od 31. marta 1991. godine selo je imalo 819 stanovnika, 274 kuće, 232 domaćinstva i 148 poljoprivrednih gazdinstava.
Selo spada u starija naselja. Smatra se da su selo osnovali Bradonjići-Čančarevići. Doselili su se iz Čajniča u prvoj polovini 18. veka. Slave Miholjdan. Najverovatnije su popisani 1717. godine, a koja su još dva podanika to se ne može utvrditi. Nekako u isto vreme doselili su se, takođe iz Bosne, Davidovići, Stepanovići, Vranovići, Todorci i Tomići-Stevanovići. Očigledno, selo je bilo oformljeno u to vreme a sa dolaskom austrijske uprave došli su novi doseljenici.
Čančarevići, ranije zanatlijska porodica, potiču od zajedničkog pretka sa slatinskim Kovačevićima i tularskim Sarićima i do 1850. godine održvali su rodbinske veze.
U Bradonjiće-Čančareviće spadaju: Čančarevići, Ivanovići, i Markovići.
Vranovići su se doselili iz Birača. Slave Aranđelovdan. U njih spadaju: Jovanovići, Živojinovići, Radovanovići i Mitrovići.
Davidovići su se doselili iz Glasinca, Slave Aranđelovdan. U Davidoviće spadaju: Ivkovići 1, Paunovići 1, Živkovići 1, Živkovići 2, Radivojevići, Milovanovići, Vasiljevići i Jakovljevići.
Stevanovići-Tomići su se doselili iz Osata. Slave Nikoljdan. U Stevanoviće-Tomiće spadaju: Stevanovići, Đurđevići i Tomići.
Stepanovići su se doselili iz Foče. Slave Aranđelovdan. U Stepanoviće spadaju: Ivkovići 2, Milanovići, Paunovići 2, Živkovići 3, Petrovići i Živanovići.
Todorovići-Todorci došli su iz Osata. Slave Sv. Đurđa.
U drugoj polovini 18. veka doselili su se: Lazarevići 1, Simići, Spasojevići i Stepanovići 2.
Lazarevići 1 su se doselili iz Sakulja u Jadru (primedba autora: radi se o Sakulji u opštini Lazarevac). Došli su na imanje Čančarevića. Slave Nikoljdan.
Simići su se doselili iz Mrčića, kolubarski srez, pošto im je predak došao kao uljez u familiju Tanasijević. Za njega Ljuba Pavlović kaže: „Hadžija se doselio po predanju od izvora Tare, gonjen Arnautima. Uz njega doselile su se njegove tri bliske porodice od kojih su u selo sišle hadžijana i još jedna a one druge dve zastale u Starom Vlahu. Hadžiju su Turci naselili pred prvi austrougarski rat, dakle u drugoj polovini 17. soleća, Od Hadžije su Hadžići, od početka pa do sada, samo jedna jedina kuća, od sinovca hadžijinog Stojka su: Stojakovići, Popovići, Simići, Petrovići, Radosavljevići i Jovanovići i u selu ih ima 23 kuće, slave Sv. Jovana“.
Spasojevići su se doselili iz Kadine Luke, kao uljezi kod Živkovića 2 a ne kod Todorovića, kako je zapisao Ljuba Pavlović. O njihovom poreklu Ljuba Pavlović kaže:
“Kao Smiljčići smatraju se: Milašinovići, Todorovići, Marinkovići, Spasojevići, Jakovljevići, Lazići i Pantići. Smiljčića ima jedna kuća u Čibutkovici, jedna u Babajiću, jedna u Rubribrezi, jedna u Smrdljikovcu, dve u Jajčiću, dve u Cvetanovcima, jedna u Veliševcima, jedna u Šapcu, itd. Danas je u selu 27 kuća i slave Sv. Jovana milostivog, 12 decembra, kraj citata iz njegove knjige Kolubara i Podgorina”.
Stevanovići 2 su se doselili iz Popadića, kao uljezi kod Tomića. Slave Aranđelovdan.
Krajem prošlog (19.) veka su se doselili Lazarevići 2 iz Osata. Slave Jovanjdan.
U 20. veku doselili su se Pavlovići iz užičkog okruga. Slave Sv. Luku.”
IZVOR: LAJKOVAČKA TAMNAVA U PROŠLOSTI – Poreklo stanovništva, prof. Vojislav Miljanić.
Selo nema podele na zasebne krajeve ali zato ima ulice: Jug Bogdanova, Braće Ivkovića, Vićentija Matića, Vodenička, Knez Mihailova, Gavrila Principa, Grgura Brankovića, Nikole Pašića, Prote Mateje, Radovana Ivanovića, Teslina, Hilendarska, Hiljadu trista kaplara, Čančarević Dragomira, Lazarevića sokače…
Toponimi: Budžaci, Dubrava, Potes, Rubribreška vodenica, Potočara, Markovića rampa, Groblje, Selska kuća, Vojni magacin, Igralište, Bela ćuprija, Prnjarište, Lugovi, Plandište, Studenac i dr.
Reke, potoci, izvori: Kolubara, Kusi potok, izvor u Leje Jakovljevića šumi.
Kolubara je reka koju su Rubrebrežani neizmerno voleli, onakvu kakva je nakada bila. Imali su na njoj vodenicu sa 9 kamenova sa sto metara dugačkom branom, vadili šoder i pesak , na reci su se kupali i lovili ribu koje je bilo u izobilju. Riba je lovljena na razne načine, legalno i krišom, raznim udicama, samicama, strukovima, potapačima a ponekad i mrežama, ili pređama kako su ih žargonski zvali. Pošto je voda bila čista i prozirna bilo je dosta rakova ali i vidri koje su volele čistu vodu punu ribe. Pri jednom lovu mrežama umesto ribe uletela je vidra, a neko od mlađih neiskusnih u lovu mrežom misleći da je kuče povika: Ne daj kuji u prđu! Da li se to zaista tako desilo ili nije to više nije bitno ali Rubribrežanima ostade nadimak Kujani. Plan kuma nije uvredio Rubribrežane. Naprotiv, oni su naziv Kujani stavili i na svoje fudbalske dresove.
Kusi potok nastaje u Bajevcu a uliva se u Kolubaru oko 200 metara nizvodno od vodenice na mestu koje su zvali Babina Rupa. Često presuši ali posle prve kiše ponovo poteče. Ima veliki sliv između brda.
Poginuli u Drugom svetskom ratu iz Rubribreze:
- Bošković Milinka Nikola, 1925. poginuo 1945. godine u Ovčar Banji;
- Čančarević Aleksandra Dragomir, rođen 1923. poginuo 1941. u Ubu;
- Čančarević Milana Vojin, rođen 1915. poginuo 1944. godine u Sremu
- Ivković Bogoljuba Živko, rođen 1925. poginuo 1944. u mestu Grabous;
- Marković Momira Milica, rođena 1920. poginula kao civil u Beogradu 1941. g.;
- Milanović Mihaila Dragoljub, rođen 1919. poginuo 1944. u Tovarniku;
- Mladenović Vukosava Svetislav, rođen 1919. poginuo 1941. godine u Valjevu;
- Simić Đorđa Dušan, rođen 1927. poginuo 1944. godine u Iloku;
- Stanković Alekse Predrag, rođen 1926. godine, poginuo 1944. u Tovarniku;
- Stefanović Petra Miroslava, rođena 1893. godine, poginula kao civil u Stepanju 1944.g;
- Živković Ljubomira Velisav, rođen 1923. poginuo na Sremskom frontu 1944. godine.
Bilo je dosta ratnih vojnih zarobljenika u logorima Nemačke, među njima Živorad Đurđević Puća, Dragoljub Paunović Draga, Mališa Stefanović, Mića Čančarević i drugi. Živorad je bio u više logora, Drezdenu, Starlag i u Berlinu u vreme bombardovanja.
Uvidom u podatke istorijskog arhiva nisam našao ni jednog nosioca Karađorđeve zvezde.
Solunskih boraca bilo je nekoliko a među njima Aleksandar Radovanović, njegov brat Živko umro je u austrougarskom logoru Nežider 1915. godine, Milijan Tomić koji je umro zadnji od svih solunaca iz našeg kraja. Borisav Đurđević mobilisan 1914. godine, učesnik prvog Svetskog rata. Vratio se 1918. godine i umro u selu 1924. godine. Njegov rođeni brat Vojislav Đurđević umro je od tifusa na Krfu posle albanske golgote i sahranjen u plavoj grobnici. Svedok ovog događaja bio je Mihailo Todorović koji se vratio i umro u Rubribrezi, živeo je preko 90 godina.
Sportski duh u selu odražava se kroz fudbalski klub “Rubribreza”. Fudbal se u Ribribrezi počeo igrati po ugledu na fudbalski klub iz Nepričave čiji klub se zvao “Obilić”, a Nepričava je bila i opština kojoj je i Rubribreza pripadala. Kao igralište korišćeno je zajedničko seosko zemljište. Raspoloživa seoska utrina kod stare selske kuće u blizini romskog groblja bila je približno 60 X 50 metara i nije ispunjavala fudbalske propise za dimenzije pravog igrališta. Zbog neispunjenja tog osnovnog uslova tu su se samo okupljali mladi i tu igrali fudbal sa pravljenom loptom koja je punjena trinjom i stočnom dlakom. Nikada nije odigrana neka zvanična utakmica i nikada se nije saznalo ko je doneo prvu loptu u Rubribrezu. Tek u šestoj deceniji dvadesetog veka određena je nova lokacija za fudbalsko igralište i tu se i danas nalazi. Pouzdano se zna da je prva prijateljska utakmica sa Selo Lajkovcem odigrana 1948. godine i ona se smatra prvom zvaničnom utakmicom fudbalskog kluba iz Rubribreze. U periodu do 1974. godine nije zvanično vođena statistika odigravanja utakmica i drugih događanja u klubu.
Foto: Pre Drugog svetskog rata Sokolana je imala i svoje igralište odmah iznad zgrade koje je takođe katastarski pripadalo Rubribrezi
Rubribrežani su oduvek direktno ili posredno imali uticaja za razvoj sporta na području opštine Lajkovac, pogotovo fudbala. Tako je 1931. godine Živan Čančarević iz Rubribreze poklonio plac na kome je podignuta Sokolana sa namerom da se tu odvijaju sportske aktivnosti. Zgrada je prvo imala dva odeljenja i dograđena je 1935. godine kada je Lajkovac prvi put dobio Osnovnu školu, a do tada su đaci iz varoši išli u školu u Selo Lajkovac.
Na desnoj strani puta Lajkovac – Valjevo odmah iza Markovića rampe u njivi Bogdana Čančarevića 1942. godine bilo je igralište FK “Omladinac” iz Lajkovca. Železničar je u to vreme bio privremeno pasivan jer su igrači uglavnom bili u partizanima.
Foto: Prva fotografija FK „Rubribreza“: stoje sa leva Miroslav Mladenović, Velibor Paunović, Milivoj Lazarević-Gaša, Čeda Radivojević, Srle Urošević, Dragivoje Paunović, Milomir Đurđević – čuče, Živadin Ivković, Đorđe Mihailuk, Miodrag Rašković- Mića Slaninar i Milorad Jovanović – Mića Gluvi
Prvu generaciju FK Rubribreza sačinjavali su: Jovanović Privislav (1910), Simić Đorđe, Stefanović Draga-Mačak, braća Petrović Sava-Šukan, Petrović Slavoljub, Petrović Slavko, Petrović Jordan, Petrović Vojimir (imali su i tri sestre), Marković Živojin, Živković Aleksandar, Leka Zec, Čančarević Radisav i drugi. Prva utakmica protiv Sela Lajkovca (2:2) odigrana je pored kuće Velibora Paunovića u njivi Lug. Rubribrežani su nastupili u sledećem sastavu: Radivojević Radivoje, Stefanović Draga-Mačak, Čančarević Slavoljub, Ivanović Milovan-Bradonja, Čančarević Veličko, Todorović Miloje, Todorović Milovan-Čokanj, Jovanović Privislav, Petrović Vojimir, Čančarević Radisav i Stefanović Joviša-Mačak.
Od 1953. godine igrale su se po dogovoru prijateljske utakmice sa okolnim selima, 1956. godine takmiče se u prvenstvu opštine, 1957. Rubribreza najbolja u takmičenju seoskih aktiva a od 1958. takmiče je u Lajkovačkoj ligi. Rubribreza je bila nekoliko puta bila prvak opštinske lige a u sezoni 1977/1978. takmičili su se u Međuopštinsko B ligi Valjevo par godina gde su uvek bili plasirani u gornjem delu tabele. Bilo je padova i uspona a Rabribreza se i dalje uspešno takmiči.
I danas klub ostvaruje značajne rezultate, uključujući povratak u Međuopštinsku ligu Kolubara – grupa Istok, što je veliki uspeh za selo ove veličine. Godine 2018. FK “Rubribreza” je osvojio prvo mesto u Međuopštinskoj ligi i plasiraom se u Okružnu.
Detaljno u ovom fudbalskom klubu može se pročitati u knjizi “FK Rubribreza”, autora Mihaila Matića i Velje Jakovljevića koja je izdata 2013. godine.
Kao što rekoh Rubribreza je pripadala opštini Nepričava, ali su se njeni žitelji 1903. godine izjasnili istovremeno sa stanovnicima sela Lajkovca da se izdvoje iz opštine Nepričava, odnosno Jabučje i formiraju novu opštinu Lajkovac. To je svojim ukazom od 28. januara 1904. godine potvrdio kralj Petar 1 koji je odobrio rešenje Narodne Skupštine iz 1903, a 28. januar 1904. godine je zvaničan datum nastanka opštine u Lajkovcu.
Ima dosta znamenitih ljudi iz Rubribreze ali je teško napraviti neki realan spisak. Uvek će biti onih koji će se ljutiti što nisu baš oni ili njihovi preci na tom spisku ili što su na spisku pojedini koji ne zaslužuju a nema onih koji sa pravom mogu da se tu nađu. Ako neko ko bi zaslužio da bude ubačen u ovaj spisak a nema ga ovde onda je to samo slučajna greška koja se da ispraviti u eventualnoj knjizi “Stari Lajkovac i okolina” ukoliko smognem snage da je izdam:
Aleksandar Radovanović, rođen 1896. godine u Rubribrezi u delu koji je kasnije pripao Lajkovcu. Učesnik je Solunskog fronta, pošao albansku golgotu i bio na lečenju u Bizerti. Aleksandar je 3. oktobra 1933. godine izbaran za predsednika lajkovačke Opštine. Umro je 5. oktobra 1977. godine.
Foto: Vršaj kod Žike Čitaković
Svetozar Radovanović, Aleksandrov otac uvezao je prvu vršaću mašinu u valjevskom kraju 1912. godine. Uzeo je kredit od austrijske banke i otplaćivao dve godine do Prvog svetskog rata. Svetozar je umro 2015. godine ali se Aleksandar samoinicijativno javio austrijskoj banci odmah posle rata 1919. godine i nastavio da otplaćuje kredit dok sve nije otplatio i na kraju dobio potvrdu od austrijske banke da je sve otplaćeno. Unuka Zorica još uvek u svojoj arhivi čuva tu potvrdu. Kasnije su tu vršalicu prodali braći familije Jakovljević-Došić u Rubribrezu.
Nenad Jakovljević, bio predsednik opštine od 1944. godine.
Boško Čančarević, rođen 1894. godine u Rubribrezi od oca Svetozara. Bio je prvi posleratni predsednik opštine Lajkovac i jedan od osnivača zemljoradničke zadruge u Lajkovcu. Umro je 1975. godine.
Milijan Tomić, rođen 1895. godine u Rubribrezi, od oca Dragića, bio je dugogodišnji predsednik Udruženja solunskih ratnika Kolubarskog kraja. Živeo je 99 godina, više nego ijedan Solunac na ovim prostorima, doživeo duboku starost, a prethodni, 20. bio mu je veoma buran: školovanje, podoficirska škola, rat, albanska golgota, Bizerta, Solunski front, drugi rat, porezi, narezi, agrarna reforma, hapšenja i ko zna šta još… Umro je 1993. godine, a sahranjen, igrom slučaja, baš u nedelju 4. jula uz sve počasti na rubribreškom groblju. Nema toga kome oči nisu zasuzile kada je odjeknuo poslednji plotun, a trube zasvirale „Tamo daleko“. Milijan D. Tomić iz Rubribreze se tako pridružio stroju nebeskih ratnika…, a unuci sa sinovima sa sa ponosom čuvaju uspomene i dedine slike na zidovima starih i novih Tomića kuća.
Foto: Velja Jakovljević (Prodan Došić)
Velisav Jakovljević (Slavko), dipl. el. inž početkom osamdesetih godina prošlog veka bio je u Beogradu četiri godine predsednik Odbora za telefonski i telegrafski saobraćaj Zajednice PTT-a Jugoslavije a početkom 2000. godina, dve godine član Komisije za standarde Srbije za oblast Telekomunikacija (bivši JUS standardi).
Snežana Babić, rođena 23. decembra 1958. godine u Rubribrezi od oca Stanislava i majke Milene Radivojević, devojačko Vukašinović iz Pepeljevca, vlasnik i tehnolog u mlekari „Lajkovac“. Udata za Mirka Babića i u braku ima dvoje dece koji su završili fakultete. Njen bliski rođak je aktuelni ministar zdravlja Zlatibor Lončar.
Grozdan Ivanović, rođen 15. septembra 1941. godine u Rubribrezi, od oca Radisava i majke Dafine. Završio mašinsku tehničku školu u Valjevu 1960. godine. Bio oženjen sa Milenom Šijaković iz Popara kod Valjeva, a drugi je sklopio sa Bosiljkom, dev. Vučković od oca Bogdana iz Bačke Topole. Bio je zaposlen u REIK-u, gde je bio šef radionice pa popravku bagera. Sa tog radnog mesta održavao je bagere i u okolnim republikama bivše Jugoslavije, Makedoniji, Bosni i Hercegovini, ali i u drugim zemljama i drugim kontinentima. Bio je u Angoli 6 meseci. U Nemačkoj je proveo određeno vreme u fabrici Krupp, Essen, čiju je licencu dobio i sa tim njihovim atestom je mogao raditi bilo gde u svetu. Radio je atestiranje bagera glodara koji su stizali u REIK i bio u predstavnik REIK-a u grupi nemačkih stručnjaka koji su radili na montaži tih mašina. Jedini u Srbiji je dobitnik Majske nagrade rada za 1988. godinu koju mu je lično predao Raif Dizdarević tadašnji predsednik Predsedništva Jugoslavije. Iz REIK-a je otišao u penziju ali je i dalje privatno radio. U kamenolomu Iva-komerca montirao je glodalice i transportere, u Borverku, majdan Slovac takođe. Jedan period proveo je na Dunavu montirajući mašine vredne po nekoliko miliona dolara firmi Karin-komerc koja je izbegla iz Zadra. Umro je 31. januara 2023. godine i sahranjen u rodnoj Rubribrezi.
Radovan Ivanović, rođen u Rubribrezi 13. oktobra 1911. godine, od oca Jevrema i majke Perse, završio je Valjevsku gimnaziju i Vazduhoplovnu akademiju u Mostaru, gde je i ostao. Bio je vojni pilot i prilikom bombardovanja Jugoslavije 1941. godine od strane Nemaca, početkom Drugog svetskog rata, kao poručnik ratnog vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije, poleteo je sa aerodroma u Mostaru u cilju odbrane zemlje i tada mu se gubi svaki trag. Porodica je posle rata pokušavala na razne načine da ga pronađe, ali bezuspešno i posle toga je rešenjem Opštinskog suda u Lajkovcu broj R-245/80 od 01.10.1981. godine, proglašen mrtvim, a za dan njegove smrti određen je 16. maj 1946. godine. Snaha Dafina i sinovci Grozdan, Petar i Raško podigli su mu spomenik na groblju u Rubribrezi. U rodnom mestu postoji ulica sa njegovim imenom.
Foto: Raško Ivanović
Miodrag Đurđević, rođen 1948. godine u Rubribrezi od oca Živorada i majke Dušanke inženjer, bio na funkciji predsednika opštinske vlade u mandatu 2000-204. godine;
Foto: Jagoš Lončar
Jagoš Lončar, rođen18.03.1969. godine u mestu Rudo, BiH, od oca Momira, doselio se u Rubribrezu oko 1980. godine, dugo godina aktuelni predsednik Glavnog odbora SPS-a za opštinu Lajkovac. Njegova sestra Mila Lončar Mitrović višegodišnja je direktorka PU „Leptirić“ u Lajkovcu i koordinira organizacione, uređivačke i pedagoške aktivnosti u vrtiću;
Nemanja Petrović, od oca Dragana, završio agroekonomiju, za vreme studija u Beogradu bio predsednik Studentskog parlamenta Beogradskog univeziteta. Sada je na radu u Švajcarskoj;
Milomir Ivković, diplomirani mašinski inženjer, zaposlen u REIK-u, dugo godina bio, a i sada je, upravnik mašinske službe u Tamnavi – Zapadno Polje;
Foto: Milorad Mića Ivković
Milorad Kosana Ivkovića, rođen 1953. godine, instruktor i vlasnik privatne auto škole „Bolid“ u Lajkovcu. Obučio je desetine hiljada vozača svih kategorija kroz generacije iz Lajkovca i okoline. Dobar i pošten čovek, bivši fudbaler „Zadrugara“ iz Sela Lajkovca i golubar.
Jakovljević – Došić Božidara Milijan je osamdesetih godina prošlog veka bio predsednik Udruženja Jugoslovena na privremenom radu u Geteborgu i predsednik Sportske sekcije Udruženja Jugoslovena na privremenom radu u Švedskoj.Završio je stolarski zanat i radio kod Ranka Bajića u stolarskoj radionici.
Foto: Žuća i Pele
Marković Živojin Žuća, rođen 28. decembra 1933. godine u Rubribrezi od oca Bogoljuba. Žika je bio fudbaler, posebno nadaren za razgovore, pregovore, ubeđivanja… Igrao je za Rubribrezu i direktno prešao u Partizan gde se zadržao od 1951. do 1955. godine i sve vreme ije radio na ličnoj reklami. Fotografisao se u dresu Partizana, slikao sa dosta čuvenih igrača tog vremena, čuvao Partizanovu iskaznicu i sve to kasnije iskoristio kao odskočnu dasku za potpisivanje ugovora sa mnogim klubovima sa područja tadašnje Jugoslavije, Evrope i Severne Amerike. Igrao je u 119 klubova, a u Jugoslaviji je promenio 40 gradova. Završio je u Las Vegasu, Nevada gde je kupio klub Soccer Stars u kome je bio vlasnik, trener, centarfor i kapiten ekipe od prvog do poslednjeg minuta, a pri tom najbolji golgeter. Odigrao je preko 2000 utakmica, slikao se sa čuvenim Peleom koji je za Žuću rekao: Ne bih verovao da neko može imati tako precizan i oštar šut sa daljine od 40 metara da se u to lično nisam uverio svojim očima. Karijeru je završio u Las Vegasu, gde je umro i sahranjen.
Jordan Živković od oca Prodana Živkovića, železničkog radnika iz Rubribreze. Bio je zaposlen u CK SKJ i kasnije direktor izdavačkog preduzeća „Prosveta“ iz Beograda.
Milorad Mića Radivojević, bio vozač u „Lastri“ u Lazarevcu. Napustio posao, nabavio nekoliko autobuse i počeo privatno da se bavi prevozom putnika. Najviše se angažovao u prevozu đaka od kuće do škole. Iz nekih razloga je raskinut ugovor o prevozu đaka. Sada ima 2-3 binibusa ili kombija.
Vlada Živković, rođen 5. marta 1973. godine od oca Dragana i majke Obrenije. U braku sa Jasminom ima suna Luku. Bavi se poljoprivredom i uzgojem domaćih životinja. Za potrebe svoje porodice tovi goveda, svinje ali i po kojeg konja. Sve to kolje i pravi veoma kvalitetne mesne prerađevine u besprekorno uređenoj i opremljenoj prostoriji za te svrhe, a višak mesa i mesnih prerađevina ustupa svojim prijateljima i poznanicima.
Foto: Živan Čančarević
Ima još dosta Rubribrežana koji zaslužuju da uđu u spisak poznatih. Pomenuću još neke: Aleksandar – Leja Jakovljević, samouki kovač-potkivač, Živan Čančarević, Đorđe Simić, Radiša Čančarević, Bogdan Boća Tomić, osvajač brojnih dolija u Rubribrezi, Raško Ivanović – poznati fudbaler „Železničara“ i drugih klubova i trener, Mića Živković, Živan Živković – Žika bombona, interesantni kao likovi Sreten Nedeljković – Muta Ciganin i Milinko Mirić – Kačerac i drugi.
Foto: Na slici je odeljenje III2 koje je vodio učitelj Miloš Bjelović. Među njima bilo je dosta Rubribrežana, a između ostalih: Mija Đurđević, Božidar Stefanović, Nevenka Ivanović, Radovan Ivanović, Živadin Ranković, Dikosava Lazarević i drugi
Rešenjem Kraljevske banske uprave Drinske banovine od 27. aprila 1936. godine u varošici Lajkovac (katastarski u Rubribrezi), formirana je zasebna lajkovačka osnovna škola sa dva odeljenja. Još od samog osnivanja bilo je problema sa smeštajem ta dva odeljenja. Smeštena su u Sokolanu. Sokolana je izgrađena 1931. godine na placu koji je poklonio Živan Čančarević iz Rubribreze u takozvanim Čančarevića budžacima. Dograđena je 1935. godine. Urađena je prvenstveno za potrebe fizičke kulture, ali se posle dogradnje shvatilo da u toj zgradi ima i viška prostora pa su 1936. godine smeštena ta dva odeljenja osnovne škole. Prvi učitelji bili su Zorka Dragović (radila u školi samo godinu dana) i Sreten A. Smiljanić (radio dve školske godine). Smiljanić je rođen u selu Kačulice kod Čačka 1898. godine. U Lajkovac je došao iz Valjevske Kamenice, a odavde je otišao u Darosavu. Do 1941. godine u školi su službovali Hristina Stefanović, Zagorka Dragović, Milorad Mile Dubljević i Anita Stevanović.
Rubribreza nema svoju crkvu i meštani tradicionalno odlaze u parohijsku crkvu Svetog Dimitrija u Lajkovac, koja je i najbliža.
Železničari:
Jovanović A. Božidar, Mirković S. Miladin, Ivković D. Prodan, Todorović V. Radenko, Jeremić V. Momir, Jovanović V. Milomir, Spasojević Lj. Milutin, Stefanović M. Borivoje, Todorović M. Tihomir, Živković M. Prodan, Ivković D. Marko, Ivković Ž. Kosan, Ivković Č. Dragutin, Jovanović V. Milomir, Paunović R. Velibor, Radivojević Ž. Borivoje, Simić M. Miloš, Radivojević Ž. Radisav, Stefanović D. Živomir, Todorović A. Dušan, Živković P. Mašinka, Paunović D. Dobrivoje, Bošković M. Milan, Bošković S. Sreten, Vasiljević D. Jordan, Vasiljević R. Živorad, Živanovć Ž. Života, Živanović J. Živojin, Živković A. Momčilo, Živković M. Bogdan, Živković B. Velizar, Živković Ž. Velizar, Živković P. Drgoljub, Ivanović M. Radovan, Ivanović Ž. Milovan, Ivković B. Živojin, Ivković M. Dragomir, Ivković M. Previslav, Ivković V. Dragoljub, Ivković Ž. Miodrag, Ivković S. Živadin, Ivković S. Radovan, Jakovljević B. Milomir, Jovanović M. Mijailo, Mitrović M. Vojislav, Mladenović S. Miroslav, Paunović V. Ranko, Radivojević V. Desimir, Radivojević Ž. Živorad, Radivojević L. Živan, Radivojević M. Aleksandar, Radivojević M. Stanislav, Radivojević V. Radislav, Simić D. Miodrag, Simić I. Vićentije, Stanković P. Dragojlo, Stevanović M. Sreten, Stefanović V. Joviša, Todorović V. Jevrem, Čnčarević B. Radiša Čančarević D. Borivoje, Bošković M. Milinko, Branković T. Vlastimir, Živković B. Milomir, Živković P. Tihomir, Ivković B. Zoran, Ivković V. Veličko, Ivković Ž. Predrag, Paunović D. Sergije, Paunović P. Dragoljub, Radivojević Radovan, Todorović A. Miloje, Todorović Đ. Borivoje i Čančarević B. Živomir.
Foto: Obuka padobranaca 1955. godine na aerodromu u Rubribrezi sa avionom Junkers YU-52 koji je nosio 30 padobrabaca
Nekadašnji aerodrom, koji je zahvatao više od 35 hektara ležao je na teritoriji sela Ruklade, Sela Lajkovaca i najvećim delom Rubribreze. Pripadao je katastarski i selu Rubribreza i to Tomića imanju. Tu su održavani aero mitinzi i obuke u padobranstvu. Jednom prilikom sleteo je u prijateljsku posetu avion Douglas sa američkim pilotima. Kasnije je aerodrom vraćen vlasnicima, odnosno nije ni oduzimana zemlja već je vojska plaćala mesečni ili godišnji zakup na ime štete jer se njive nisu mogle obrađivati. Njive vlasnika Tomića i drugih otkupilo je preduzeće „Vindija“ i napravila jednu od najvećih farmi pilića u Srbiji gde gaje tovljenike u 12 objekata dužine preko 120 metara.
Foto: Farma pilića „Vindija“ pripada katastarski selu Rubribreza
Mnogi Rubribrežani za svoje selo kažu da se zove Rubibreza pa je i na prilazima napisano to ime.
Međutim, u zvaničnim spisima naziv sela je Rubribreza. Tako bar piše u spisku naseljenih mesta opštine Lajkovac i drugim, pa i republičkim spiskovima. Nije moje da budem arbitar, ali ja sam prihvatio ovaj zvanični naziv. Uostalom i druga mesta imaju svoj žargonski naziv, npr. stariji Pridvoričani svoje selo zovu Predvorica, Donji Lajkovac je Lajkovčić i sl.
petrovictoma@yahoo.com
