Uspomene na stari Lajkovac: IZLETI U LAZAREVAC II  DEO

Piše: Toma Petrović

U prvom delu priče koja je objavljena na ovom portalu pisao sam uglavnom o više generacija Lajkovčana koji su odlazili u Lazarevac na korzo, igranke i razne druge provode. Pri tome je bilo raznih događanja, ljubomore, zavisti, čarki između naših i lazarevačkih momaka, pa i tuča na obadva terena. Bile su to tada manje varoši pa su se dosta njih međusobno poznavali a neki od njih bili  u odličnim prijateljskim i drugarskim odnosima. I da  ne bi mlađi čitaoci shvatili da je tada bilo samo tuča i netrepljivosti između Lajkovčana i Lazarevčana, moram se osvrnuti i na svetliju stranu tih naših izleta u Lazarevac i odnosa sa njima.

Mi, Lajkovčani bili smo vezani za Lazarevac i u pogledu školovanja, što ranijih, ratnih i poratnih godina to i kasnije pa i u ovo najnovije vreme. Najpre su generacije oko 1935-og godišta išle u tzv. nižu gimnaziju. U Lajkovcu su u posleratnom periodu zahvaćene te generacije, pa su npr. školske 1951-1952. godine išle u 8 razred te niže gimnazije, jer je u Lajkovcu tada postajala samo sedmoljetka (ranije samo 4 razreda osnovne u Lajkovcu a tri u Lazarevcu) odnosno škola do sedmog razreda. Posle te tzv. male mature mnogo je Lajkovčana, mahom železničke i dece raznih zanatlija i poljoprivrednika čiji su roditelji razmišljali o daljem školovanju svoje dece nastavilo je školu u Lazarevcu ali i u drugim mestima u okolini Valjevu, Aranđelovcu, Obrenovcu, a bilo ih je dosta. Bio bi to veliki spisak ako bi ih sve nabrajao, pogotovu što ih je bilo dosta iz sela naše opštine. Oni koji su želeli da se pre zaposle završavali su razne zanate i odmah zatim počinjali da rade. Možda će te neke na priloženim fotografijama i prepoznati u vidu deka, baka ili roditelja. Nažalost vrlo ih je malo živih. Zanimljivo je da su svi putovali lokalnim-đačkim vozom od Lajkovca do Lazarevca, u početku tzv. „G“ kolima koja su imala samo klupe i jednu furunu za zamski period. Spremačica Gara Bratić je svako jutro ložila tu furuna da se deca ugreju. Kasnije su uvedena dva klasična, manja vagona koje je vukla manevarka do Lazarevca. Jedna lepa slika mi je ostala u dubokom sećanju iz tog đačkog voza. Dok smo svi vilenili u vozu, Branka Živojinović je sedela, obično uz prozor, i čitala. Ponekad bi bacila pogled na nas, diskretno se nasmešila i nastavila da čita. Branka je sada prof. dr elektrotehnike i dupli akademik, živi u Sidneju u Australiji i bavi se naučnim radom na Sidnejskom univerzitetu.

Po završetku te niže gimnazije upisivali su višu gimnaziju ili neku srednju školu i najbolji kasnije fakultete, postali akademski građani i počeli da rade širom zemlje, uglavnom na nekim odgovornim funkcijama jer tada visokoobrazovanog kadra nije bilo puno. U jednoj od mojih prethodnih priča objavljenih bilo na portalu ili nekoj od mojih knjiga pisao sam o Lajkovčanima u Beogradu.

Foto: Generacije lajkovačkih đaka u Lazarevcu školske 1951-1952. godine. Na slici gore Slobodanka Tomić, Milovan i Žika Kitanovići i drugi, profesorka Ljubica Petrović. Na slici dole Pera Đurović, kasnije predsednik opštine Lazarevac i drugi mahom Lajkovčani sa profesorom istorije  Ljubivojem Milenkovićem, zv. Lajsna i profesorka srpskog Ljubica Petrović

U ovoj priči pomenuo bih neke koji su nižu gimnaziju, višu gimnaziju ili srednje obrazovanje završili u Lazarevcu, fakultete uglavnom u Beogradu, a onda su se posle školovanja zaposlili takođe u Lazarevcu, nastanili se tamo, oformili porodice i ostali da žive. Ima i onih koji su radili u Lazarevcu, a stanove dobili u Beogradu, pa i dosta onih koji su tamo radili a živeli u rodnom Lajkovcu ili pak okolnim selima. Moj brat od ujaka i supruga, završili su srednje škole u Lazarevcu, fakultete u Beogradu, zaposlili se u „Kolubari“ a stanuju u Jabučju odakle školuju decu. Oni nisu usamljen slučaj, naprotiv ima dosta takvih brakova.

I konačno da pomenem nekoliko Lajkovčana koji su ne samo radili u Lazarevcu već su bili i na odgovornim funkcijama:

• Petar Đurović, od oca Uglješe železničkog radnika, završio gimnaziju i Pravni fakultet u Beogradu, položio pravosudni ispit, bio sudija Opštinskog suda u Lazarevcu, predsednik tog istog suda i kasnije predsednik lazarevačke opštine;
• Borivoje Milovanović, Bora-Gusak, završio rudarski fakultet, direktor Polja B, bio zamenik generalog direktora, stanovao u Lazarevcu;
• Preša Marković, završio rudarski fakultet, bio direktor Polja D, radio na raznim odgovornim mestima odakle je otišao u Beograd gde je bio u radnoj zajednici za proizvodnju uglja EPS-a;

Foto: Generacije lajkovačkih đaka školske 1945-1946. godine.Učiteljica: Milka Cvetković, đaci: Đorđe Lončarević, Milovan Stojanović, Duško Čitaković, Slobodan Bratić – Sulja, Tomislav Jelić, Vera Đurđević, Dragana Jovanović, Darinka Jovanović, Grozdana Petronijević, Kostadinka Andrić, Ljubica Vesić, Tomka Milijanović, Vera Ilić, Vida Marković,  Stojanka Đurđević, Prodana Bošković i drugi.

• Dr Miodrag Banković, završio medicinski fakultet i dugo godina radio kao direktor Doma zdravlja u Lazarevcu, a sve vreme stanovao u Lajkovcu gde je imao kuću i gde jedna ulica nosi ime „Dr Bankovića“. To je u čast njega i njegovog oca Milosava koji je takođe bio čuveni lajkovački lekar;

• Branko Bojičić, završio elektrotehnički fakultet, bio direktor „Elmonta“ koji je u sastavu „Kolubare-Metal“, zamenik izvršnog direktora profitnog centra u Remontu RB „Kolubara“ Vreoci;
• Milovan Kitanović, Mile Kića, ekonomista, rođen u Lajkovcu gde je bio sudija za prekršaje, zatim sekretar trgovinskog preduzeća „Pobeda“, da bi kasnije prešao u Lazarevac gde je dugo godina bio načelnik opštinskog SUP-a i kasnije visoki funkcioner u Gradskom SUP-u Beograd, odakle je otišao u penziju;
• Slobodan Simić, rođen 1948. godine u Rubribrezi, diplomirani rudarski inženjer, radio u Tehničkoj školi u Lazarevcu kao profesor na rudarskom odseku, a od 1977. do penzionisanja u “Kolubari” na dosta odgovornim mestima, a u penziju je otišao 2012. sa radnog mesta glavnog inženjera za BZR kombinata;
• Milomir Mića Ivković, diplomirani mašinski inženjer upravnik mašinskog održavanja „Tamnave – Zapadno Polje“ sve vreme nastanjen u Rubribrezi, SO Lajkovac;
• Vlada Jovanović, završio elektrotehniku, radio na mestu direktora Elektrodistribucije u Lazarevcu, a stanuje u Lajkovcu;
• Dragan Milošević, diplomirani elektro inženjer, bio upravnik elektro održavanja „Tamnave – Istočno Polje“ i rukovodilac elektro pripreme „Tamnave – Zapadno Polje“;
• Raša Pavlović, elektro inženjer, dugogodišnji šef grupe za trake i zamenik upravnika elektro održavanja;
• Dobrivoje Stefanović „Stiv“, diplomirani mašinski inženjer, direktor „Tamnave – Zapadno Polje“;
• Ljubiša Dobrivojević iz Slovca, diplomoirani rudarski inženjer, direktor „Tamnave – Zapadno Polje“ i dugogodišnji direktor Polja D;
• Željko Jovanović, diplomirani rudarski inženjer,  bio direktor „Tamnave – Zapadno Polje“;
• Ljuba Đukić, ekonomista iz Slovca, bio godinama jedan od rukovodioca interne banke i pomoćnik direktora za ekonomske poslova „Tamnave – Zapadno Polje“;
• Tomislav Žujović, diplomirani rudarski inženjer iz Pridvorice, bio je dugo godina glavni inženjer na površinskim kopovima i tehnički direktor „Tamnave – Zapadno Polje“;
• Sloba Marković, diplomirani rudarski inženjer, dugogodišnji direktor rudarske operative i rukovodilac u investicijama „Kolubare“, kao i tehnički direktor kombinata „Kolubara“;
• Toma Sretenović iz Markove Crkve, bio je inspektor i kasnije, posle 5. oktobra načelnik opštinskog SUP-a u Lazarevcu;
• Milan Mišković, diplomirani rudarski inženjer, bio na raznim rukovodećim funkcijama da bi u jednom periodu bio direktor „Kolubare“;
• Miroslav Tomašević, diplomirani elektro inženjer, bio upravnik elektro službe u „Tamnavi“, i posle nekoliko funkcija postao  vršilac dužnosti generalnog direktora EPS-a;
• Pavle Kuznecov, diplomirani tehnolog, bio direktor preduzeća „Dimitrije Tucović“ iz Ćelija koje je poslovalo u sastavu „Kolubare“;
• Ljuba Arsenijević iz Pepeljevca, diplomirani pravnik, bio direktor „Gas-Betona“ i kasnije jedan od direktora u „Kolubari“;
• Goran Savić, diplomirani mašinski inženjer, bio direktor „Elmonta“ koji je u sastavu „Kolubare – Metal“;
• Jasmina Jovanović, dev. Banković, diplomirani ekonomista, bila jedno vreme direktor „Kolubare- Promet“ u Lazarevcu;
• Đorđe Žujović, iz Vračevića bio sudija u Lajkovcu pa prešao u Lazarevac i bio predsednk suda.
• Predrag Cvetković, diplomirani mašinski inženjer bio tehnički direktor „Kolubare – Metal“ i direktor „Elmonta“;
• Mića Jovanović, diplomirani pravnik, radio u „Kolubari“ na eksproprijaciji i kasnije bio advokat u Lazarevcu;
• I na kraju moram pomenuti i našeg istaknutog i nagrađivanog romanopisca Radovana Belog Markovića koji je rođen u Ćelijama, kada je to selo pripadalo opštini Lazarevac. Voleo je da ode na piće u restoran benzinske pumpe OMV  u Ćelijama pod izgovorom da je rođen u Dunavskoj banovini, a ne u Podrinjskoj kao mi Lajkovčani.

Mnogi drugi Lajkovčani koji su završili fakultete i zaposlili su se na području Lazarevca: Lazar Živković, Jelić Slavko, Vlada Kostić, Dr Goran Kovačević, Dr Slavica Lazarević, Miroslav Stamenković, Zoran Kitanović, Ljuba Pavlović, Zoran Pavlović, Dr Žika Radovanović, Dr Vojislav Radovanović, Branko Radovanović, Milica Mišković, Zoran Marković, Zdravko Milinović, Dragica Vukić, Snežana Petković, Slobodanka Rajinović, Zdravko Kamenica, Ljubiša Kamenica, Milena Kamenica, Simić Nebojša, Vladan Čolović, Dragan Čolović, Milorad Petrović, Slobodan Milanović, Vlada Marković, Goran Tomić, Aleksandar Vučetić, Slobodan Vučetić, Gordana Savić, Radenko Savić, Bora Mićić, Zoran Tomić, Mileta Ranković „Ranuša-sindikalac“ i drugi. Još dosta diplomiranih inženjera, pravnika, ekonomista, prosvetnih radnika, lekara specijalista, visoko kvalifikovanih majstora, uz veliko izvinjenje onima koje sam ispustio a trebali su se naći na ovom spisku, sa područja Lajkovca koji su radili na odgovornim radnim mestima i bili funkcioneri na području susedne opštine Lazarevac.

Prikupljajući ove podatke došao sam do saznanja da je od nastanka Lajkovca do današnjih dana više hiljada Lajkovčana i meštana okolnih sela naše opštine kroz generacije završilo razne fakultete.

Ne treba zaboraviti ni tehničare i mnogo VKV i KV radnika poput braće Sabov i mnogih drugih koji su rođeni u Lajkovcu a dosta njih živelo u Lazarevcu, održavajući roditeljske kuće u Lajkovcu. Mnogi od njih su živeli po pravilu Đurđev danak – Vidov danak, boraveći zimi u stanu u Lazarevcu gde su imali jeftino grejanje, bar u to vreme, a proleće, leto i jesen provodili su u Lajkovcu.

Dosta je toga pomešano u našim susednim varošima, pa je i veliki broj Lazarevčana, pogotovu na železnici u ta stara vremena radio u Lajkovcu i putovao. Danas pojedini đaci iz Lazarevca putuju u srednju školu u Lajkovac, jer su upisali odseke kojih u Lazarevcu nema.

petrovictoma@yahoo.com