Prema “espreso indeksu” najveću kupovnu moć u Srbiji imaju Kostolac, Obrenovac i Lajkovac.
Kada se napravi poređenje koliko se kratkih espreso kafa može popiti za prosečnu platu u nekoj od opština, na čelo liste u Srbiji izbija Kostolac sa indeksom 161, a Lajkovac je treći sa indeksom 146.
U svim ovim opštinama veoma su razvijene delatnosti povezane sa proizvodnjom električne energije i rudarstvom.
Rezultati pokazuju da je po kupovnoj moći sa espreso indeksom 146 Lajkovac treći u Srbiji i prvi u Kolubarskom okrugu. Na ovoj listi Ljig je na trinaestom mestu sa indeksom 126, Ub na 29 gde je espreso indeks 113, Valjevo na 53 – indeks 105. U grupi opština u kojima je espreso kupovna moć iznad proseka nalazi se još i Mionica na 64 mestu sa indeksom 102. Iz Kolubarskog okruga među gradovima i opštinama gde je espresp kupovna moć ispod proseka nalazi se Osečina sa indeksom 94.
„Espreso indeks” pokazuje kolike su razlike u kupovnoj moći stanovnika opština u Srbiji. Prosečna cena kratkog espresa u Srbiji je 97 dinara.
Novčanik prosečnog stanovnika Kostolca najdeblji je u Srbiji, dok najmanju kupovnu moć ima prosečni stanovnik Raške. To su rezultati istraživanja „Espreso indeks” Instituta za razvoj i inovacije (IRI), a koji pokazuje odnos cene kratkog espresa i prosečne plate u svakoj od opština u Srbiji.
Ovo je prvo takvo istraživanje urađeno u 174 opštine u Srbiji, a primenjen je model sličan „Big mek indeksu” koji časopis Ekonomist koristi za upoređivanje svetskih valuta koristeći vrednost hamburgera u restoranu brze hrane u zemljama širom sveta.
Lista je sačinjena tako što je izračunato koliko se u proseku po opštinama i gradovima može kupiti kratkih espresa za prosečnu neto platu, i to je postavljeno kao indeks 100.
Sve opštine koje imaju indeks viši od 100 imaju i višu kupovnu moć, dok one sa indeksom nižim od 100 imaju nižu kupovnu moć od srpskog proseka.
Na dnu liste su Čajetina sa indeksom 67, Žagubica sa 64, Svrljig sa 60 i Raška sa indeksom 53.
Zašto baš kratki espreso i kako nastaje ovaj indeks? Da bi se uporedila kupovna moć u opštinama u Srbiji, bilo je najpre neophodno izabrati kriterijum poređenja.
„Espreso je izabran zato što je to dobro čije su karakteristike veoma slabo promenljive – posmatrali ga u Subotici ili u Vranju, kvalitet kratkog espresa je vrlo malo promenljiv, bilo da ga pravi vrhunski majstor ili prosečni konobar. Mi smo tražili malo promenljivo dobro, koje je uporedivo”, kaže Nenad Jevtović direktor Instituta za razvoj i inovacije.
Anketirana su tri objekta u svakoj opštini i to u kratkom roku – u periodu od sedam dana, a to je upoređeno sa podacima o neto plati u toj opštini za 2020. godinu prema Republičkom zavodu za statistiku.”
Od 174 opštine u Srbiji, 75 ih ima espreso indeks viši od prosečnog, četiri imaju tačno prosečni, dok je kupovna moć u ostalima ispod proseka.
Takođe, ovaj indeks razbija predrasudu da se u Vojvodini živi bolje nego u centralnoj i južnoj Srbiji.
Među beogradskim opštinama, najveća kupovna moć je u Lazarevcu , još jednoj od opština koja na svojoj teritoriji ima rudnike uglja Kolubare, jednog od ključnih postrojenja za proizvodnju struje.
Kupovnom moći se može objasniti koliko možete kupiti espresa, ali jasno je da je važno i postojanje bioskopa, pozorišta, džez kluba ili zatvorenog bazena, objašnjavaju s ovog Instituta zašto opštine s većom kupovnom moći ne privlače nužno i više ljudi.
Jevtović kaže da je ovo istraživanje početak procesa koji će da raste i da su oni spremili predloge za Vladu Srbije kako bi nastavili da se bave kupovnom moći i potrošačkom korpom u Srbiji.
