Evidentni su brojni problemi u gazdovanju šumama, a zanimljivi i vredni pažnje predlozi za njihovo rešavanje stižu iz Valjeva:
Predlog za rešavanje problema gazdovanja šumama u Kolubarskom području
-državne šume čiji su korisnici grad Valjevo i druge opštine Kolubarskog okruga (površina pko 1 000 hektara)
-privatne šume, sa posebnim akcenitom na šume čiji vlasnici žive u gradu
Sa ciljem funkcionalne organizacije te imajući u vidu pristup sredstvima budžeta RS kao i fondovima EU, predlažemo:
1.DRŽAVNE ŠUME ČIJI SU KORISNICI LOKALNE SAMOUPRAVE
Imajući u vidu da je osnovano i registrovano Javno preduzeće „Agrorazvoj-valjevske doline“ Valjevo predlažemo da se ovo preduzeće stručno i tehnički osposobi te da u skladu sa članom 70 Zakona o šumama (Šumama u državnoj svojini može da gazduje i javno preduzeće ili privredno društvo čiji je osnivač jedinica lokalne samouprave…) organizuje gazdovanje ovim šumama. Zasigurno je funkcionalnije i jeftinije da ovo preduzeće gazduje na celom kolubarskom području (ovo je na opštinama da se dogovore jer je svima u interesu, sa jasno definisanim pravilima.)
Ovo Preduzeće bi moglo i da se bavi rasadničkom proizvodnjom kako bi obezbedilo sadnice za sve opštine kolubarskog okruga, pa i šire…(proizvodnja sadnica bi se mogla realizovati i preko javno-privatnog partnerstva, posebno ako se osnuje i udruženje šumovlasnika)
U saradnji sa pijačnim upravama organizovanu i kontrolisanu prodaju ogrevnog drveta….puno toga je moguće organizovati u interesu lokalne samouprave…projekti biomasa…..
2.PRIVATNE ŠUME
Najoptimalnije i najfunkcionalnije rešavanje svih (ili većine) problema u privatnim šumama (posebno onih čiji vlasnici ne žive u blizini svojih šuma) je osnivanje udruženja.
Članom 73 Zakona o šuma je definisano:„Udruženje iz stava 1. ovog člana koje poseduje više od 100 ha šume, bez obzira na ukupnu površinu šuma u svojini, ima prioritet pri korišćenju sredstva Budžetskog fonda.“
Članovi Udruženja ostaju vlasnici svojih šuma, udruživanjm ništa ne gube, samo mogu dobiti, a ako nisu zadovoljni, mogu i izaći iz udruženja…
Nešto o Udruženju privatnih šumovlasnika
– Član udruženja može biti svako fizičko lice koje ima u svom vlasništvu šumu ili šumsko zemljište, odnosno koje želi da kroz ovo udruženje da svoj doprinos u ostvarivanju ciljeva i zadataka ovog udurženja, tako što će dobrovoljno pristupiti Udruženju na način regulisan Statutom Udurženja.
– Učlanjivanje u Udruženje vrši se preko Ogranaka udruženja, a koja se formiraju po teritorijalnom principu: Mesna zajednica, Katastarska opština, Opština, i dr.ili na drugi način….zavisi od dogovora osnivača….
– Udruženje bi delovalo na osnovu statuta, etičkog kodeksa i drugih normativnih akata.
– Udruženje bi imalo stručne organe, komisije i savet za gazdovanje šumama.
– Udruženje bi nastojalo na svaki način, bilo idejno, intelektualno i stručno ili podsticanjem i provođenjem konkretnih razvojnih projekata, dati svoj doprinos ekonomskom progresu i sveukupnom razvoju kako na lokalnom, regionalnom tako i na državnom nivou, i ostvariti ciljeve i zadatke Udruženja kroz:
– uspostavljanje novih efikasnijih i produktivnijih načina i metoda u gazdovanju šumama i šumskim zemljištem u privatnom vlasništvu putem izrade strateških studija,
– uvođenje savremenih naučnih i stručnih dostignuća u gazdovanju privatnim šumama,
– povećanje i unapređenjem efekata u zaštiti i čuvanju šuma u privatnom vlasništvu,
– uspostavljanje ravnoteže interesa vlasnika privatnih šuma, korisnika šuma i društva i stvaranje povoljnije klime za ekonomski razvoj uz očuvanje ekoloških vrednosti šuma,
– očuvanje opštekorisnih funkcija šuma,
– iznalaženje najboljih načina i sistema gazdovanja pojedinačnim površinama privatnih šuma,
– povećanje površina privatnih šuma visokog uzgojnog oblika kroz prevođenje izdaničkih šuma u viši uzgojni oblik,
– podizanje novih zasada u privatnim šumama i šumskim zemljištima,
– zalaganje za zakonske i organizacione promene koje će doprineti kvalitetnijem upravljanju privatnim šumama,
– omasovljavanje udruženja kroz učlanjenje novih članova i ispitivanjem javnog mnjenja kako bi se stekle pouzdane informacije o svim aspektima zajednice i društvenim kriterijima o najboljim pravcima planiranja i razvoja privatnog šumovlasništva i društva u celini,
– aktivno učešće i nastup prema institucijama vlasti kroz inicijative, predloge i sugestije kako bi se ostvarili kokretni projekti i ciljevi od opšteg interesa.
Razlozi za osnivanje udruženja
– Razlozi za osnivanje udruženja su zaštita šumskog fonda privatnih šuma i podizanja proizvodnih mogućnosti šuma na viši nivo.
– U kolubarskom okrugu privatne šume zauzimaju površinu oko 51 000 hektara ili oko 81% od ukupne površine pod šumom.
– Ove šume su usitnjene na veoma veli broj parcela i imaju izuzetno veliki broj vlasnika (ima i vlasnika kojima nije poznato da imaju šumu u posedu).
– Dok o državnim šumama brigu vodi Vlada preko svojih Javnih preduzeća i sva sredstva prikupljena od naknada…. i stranih donacija koriste isključivo za obnavljanje državnih šuma i ako bi prema površinama najmanje 80% tih srestava (za kolubarsko područje) trebalo da se usmeri prema privavatnim šumama do sada nikada nije zabeležen ni jedan takav slučaj, (ne postoje udruženja),što je totalno neodrživo pogotovu kad se zna da su ove šume najviše stradale u proteklom periodu.
– Naime, poznato je da je šuma u celini, pa tako i privatne šume, podnela mnoge negativne aktivnosti koje su se odvijale kroz nepravilno gazdovanje sa višestrukim negativnim posledicama.
– Neke od posledica su :
– potpuno devastiranje pojedinih šumskih površina i njihovo pretvaranje u poljoprivredno i građevinsko zemljište ;
– kvalitativno smanjenje šumskog fonda kroz seče najvrednijih vrsta drveća i seča stabala nosioca kvalitetne produkcije;
– seča retkih vrsta drveća ( voćkarica ) i narušavanje ravnoteže šumskih ekosistema ;
– promene faunističkog i florističkog sastava šuma i narušavanje optimalnog biodiverziteta autohtonih vrsta flore i faune ;
– narušavanje ekološke ravnoteže, kao i degradacija i umanjenje opštekorisnih funkcija šuma;
– povećanje elementarnih nepogoda i njihovih negativnih posledica ( poplave, erozije, klizišta, ugrožavanje putne infrastrukture i sl. )
– povećana emisija štetnih gasova i zagrejavanja atmosfere.
– Shvatajući potrebu radikalne promene odnosa prema šumi, udruženje bi trebalo da preduzima sve mere koje će doprineti zaustavljanju negativnih posledica prouzrokovanih lošim gazdovanjem i težiti uspostavljanju novih načina, metoda i odnosa koji će šumi dati značaj koji ona treba da ima u savremenim uslovima razvoja civilizacije.
– Zbog ekstenzivnog gazdovanja, posebno sektorom privatnih šuma, i neprimenjivanja naučnih i stručnih dostignuća kroz dugi istorijski period, današnje privatne šume imaju znatno niže produkcione efekte od efekata koji se mogu postići sa stanovišta ekološko-proizvodnih mogućnosti njihovih staništa.
– Šume predstavljaju nacionalno bogastvo i moraju se čuvati i unapeđivati da bi zadovoljile, osim ekonomskih, i druge ciljeve, kao što su ekološki, kulturni, sociološki i zdravstveni. Zbog toga je jedan od zadataka udruženja je uspostavljanje ravnoteže interesa vlasnika, korisnika šuma i društva u odnosu na šume, stvaranje povoljne klime za ekonomski razvoj uz očuvanje ekoloških vrednosti šuma, obezbjeđenje socijalne funkcije šuma uz optimalizovanje zakonskog okvira za šumarstvo.
– Za očuvanje opštekorisnih funkcija šuma, pokrenule bi se potrebne aktivnosti i projekti kroz potrebu izdvajanja posebnih šumskih površina koje će imati zaštitni karakter.
– U ekonomskom smislu udruženje bi, bazirajući se na znanja svojih članova i druga naučna i stručna dostignuća, predlagati najbolje načine i sisteme gazdovanja za pojedine privatne šume, u zavisnosti od njihovog trenutnog stanja, a sve sa ciljem postizanja maksimalnih finansijskih efekata njihovih vlasnika, uz zaštitu javnog interesa i opštekorisnih funkcija šuma.
– Udruženje bi se zalagalo za povećanje površina privatnih šuma visokog uzgojnog oblika kroz prevođenje izdanačkih šuma u viši uzgojni oblik, za podizanje novih zasada u privatnim šumama i postepenu promenu vrsta drveća u korist vrednijih vrsta u ekonomskom i ekološkom pogledu i čuvanje autohtone vegetacije i njenog biodiverziteta na svim područjima njenih prirodnih staništa.
– Udruženje bi se zalagalo za očuvanje i unapređenje genofonda i reproduktivne osnove privatnih šuma.
– Takođe bih se zalagalo za sve organizacione promene koje će doprineti kvalitetnijem upravljanju u sektoru privatnih šuma i za postavljanje optimalnog zakonskog okvira, koji će omogućiti tržišnu prohodnost u svim segmentima rada sa privatnim šumama.
Dodatne sugestije, pojašnjenja, eventualna pomoć…I AKO STE ZAINTERESOVANI, JAVITE SE …na mejl: tomic.dragic@gmail.com
Predsednik Ekološko-šumarske asocijacije „EKO-ŠUM“
Diplomirani inženjer šumarstva
Dragić Tomić
