Piše: Toma Petrović
Postoje u Srbiji dva sela sa imenom Skobalj. Jedno je lepo moravsko selo između Osipaonice i Male Krsne sa oko 1500 stanovnika koji žive u oko 500 domaćinstava. Drugo je naše, može se već reći, bivše selo Skobalj u opštini Lajkovac, koje je po popisu iz 2022 imalo 105 stanovnika, a sada ih ima jedva 20-ak za koje nije izvesno kada će napustiti svoje imanje u Skobalju.
Selo je inače bilo malo sa izraženim starenjem stanovništva i padom broja žitelja a bilo je naseljeno uglavnom Srbima i jednim procentom Roma, jedan Albanac i jedan Cincar iz Grčke. U posleratnom periodu najveći broj stanovnika bio je 1948. godine – 516, da bi taj broj padao i 2002. godine broj stanovnika bio je 241, a 2022. – 105 stanovnika. Rudarski basen „Kolubara“ se munjevito širio, skoro da su sve familije iseljene izuzev par Milutinovića, Savića i dve kuće Stanojevića. Preseljenje groblja počelo je 5. oktobra 2018. i završilo se 24. aprila 2019. godine i 798 grobnih mesta preseljeno je u groblja Lajkovca (420) i Jabučja (312), nadgrobnih ploča i vertikalnih spomenika. U drugoj polovini iste godine izvršen je „fini“ popis za iseljenje jednog broja domaćinstava, a planirana je potpuna ekspropijacija i iseljenje preostalih domaćinstava do kraja 2020. zbog rudarske ekspanzije. Međutim, uvek se nađe nešto nepredviđeno.
Foto: Spomen obeležaja preseljenih grobova iz Skobalja na groblja u Lajkovcu i Jabučju.
Selo se nalazi na levoj obali Kolubare i nastalo je odvajanjem od Malog Borka početkom 19. veka, odnosno razvilo se kao raselica tog mesta. U `aračkim tefterima iz 1818. godine Skobalj se prvi put pominje kao zasebna lokalna zajednica iako je nastao kao deo Malog Borka, i već tada se smatra sopstvenim naseljem. Po popisu iz 1863. godine Skobalj je pripadao opštini Mali Borak. Dakle, proces odvajanja desio se posle 1818. a celovite granice kao samostalnog sela bile su obrađene do druge polovine 19. veka. Graniči se na istoku sa starim tokom reke Kolubare, sa severa sa M. Borkom, na zapadu sa Paljuvima, a na jugu sa Jabučjem sa kojim je bilo nekih nejasnoća oko određivanja granice između ta dva sela još u vreme sinora. Kuće su im bile samo na pobrđu iznad reke Kolubare. Dolina Kolubare ima nadmorsku visinu 96 metara, dok plato iznad reke jedva dostiže 113 metara. Selo je dobilo ime najverovatnije po ribi skobalj, koja se lovila u Kolubari, a nastalo je kada i Selo Lajkovac u vreme Kočine krajine (1788). Prema Vreocima i Lazarevcu funkcionisao je Skobaljski brod, gde se reka Kolubara mogla prelaziti kada je bio povoljan vodostaj, pored još 4 velika prelaza na Kolubari – Belog, Dabinog, Protinog i Carevog broda. Pre otvaranja površinskog kopa i eksploatacije uglja prostor je uglavnom naseljavalo seosko stanovništvo okrenuto stočarstvu, voćarstvu i uzgoju žitarica. Selo Borak je, počevši od prvih turskih popisa 1521. popisano u kontinuitetu u okviru Valjevske nahije. Skobalja nema u prvim osmanskim popisima, popisano je znatno kasnije, ali se zato rano pojavljuje nestalo selo Kamenica i Manastir Sv. arhangela Mihaila. Selo Kamenica popisano je 1530. godine u okviru Nahije Kolubara.
Foto: Na lokalitetu Kamalj istraživanjima 1998-2000. godine pronađen je sakralni objekat sa nekropolom, takođe od kraja III do IV veka, poluzemunica, eneolit
Foto: Na lokalitetu Crkvine – Bare pronađeni su ostaci vile rustike od kraja III do IV veka.
Bogato arheološko nasleđe svedoči o rimskoj i srednjovekovnoj prošlosti, ali se poslednjih godina suočava sa izazovima zbog rudarske ekspanzije koja ugrožava infrastrukturu. S obzirom da se ovaj prostor nalazio na pravcu napredovanja površinskih kopova, zajedničkim angažovanjem Zavoda za zaštitu spomenika kulture i Rudarskog basena Kolubara sprečilo se uništavanje kulturnih dobara. U periodu od 1990. do 2006. godine istraženi su lokaliteti na frontu napredovanja površinskih kopova “Tamnava” – Istočno i Zapadno polje. Detaljnim istraživanjem lokaliteta pronađene su iskopine “Manastirine” – naselja sa dužim kontinuitetom življenja, od neolita, preko bronzanog i gvozdenog doba, do srednjeg veka. Na lokalitetu Crkvine – Bare pronađeni su ostaci vile rustike od kraja III do IV veka. Takođe na lokalitetu Kamalj istraživanjima 1998-2000. godine pronađen je sakralni objekat sa nekropolom, takođe od kraja III do IV veka, poluzemunica, eneolit (IV milenijum pre nove ere), a na Đurđevića brdu, naselje eneolit, gvozdeno doba, pozna antika.
Foto: Stara crkva u Skobalju bila je na mestu zvanom Manastirine čiji je ktitor bila Ljubica Pavlović koja je podigla crkvu u nameri da obnovi i materijalizuje sećanje na manastir koji su Turci spalili
U letopisu crkve u Skobalju (stara crkva) zabeleženo je to da je ktitorka Ljubica Pavlović tokom Prvog svetskog rata podigla crkvu u nameri da obnovi i materijalizuje sećanje na manastir koji su Turci spalili. Kod meštana je bilo veoma rašireno verovanje kako je tu nekada bio manastir, mada se veći deo stanovništva u ove krajeve doselio tek posle Prvog srpskog ustanka. Ceo prostor oko crkve u narodu se zvao Manastirine ili Manastirsko. Prema predanju zabeleženom 1875. godine, na ovom mestu nalazio se manastir spaljen i uništen od strane Turaka. Narod ovog kraja je verovao da se u susednom selu Borak nalazio manastir koji je potonuo u zemlju. Potok u Borku gde je potonuo nazivao se Provalija. Meštani su govorili kako se na ovom mestu čuje zvuk manastirskih zvona, a da su preživeli kaluđeri iz ovog mesta prešli u Skobalj i tu osnovali novi manastir. Prema jednima, podigli su crkvu od drveta, a prema drugima od kamena. Meštani su prostor u Malom Borku za koji su verovali da se na njemu nalazio manastir nazvali Crkvine i Provalija. Ostatke manastira iz Skobalja, prema pisanju M. Milojevića (Putničke slike valjevskog okruga), odneo je na Ub lokalni spahija Ali-aga početkom XIX veka kako bi ih upotrebio kao građevinski materijal.
Osnovna škola sazidana je oko 1960. godine, a bila je organizacioni deo, izdvojeno odeljenje OŠ „Dimitrije Tucović“ iz Jabučja, kao i odeljenja u Malom Borku i Jabučju – Donji kraj (Dabinac), koja je osnovana 1842. godine. Prve đake primila je školske 1961/1962. godine.
Foto: Generacijа 1952. godište sa učiteljem Predragom Gajićem
Prve đake primila je školske 1961/1962. godine. Pre toga đaci su išli u školu koja je bila smeštena u privatnoj kući Zdravka Obradovića. U školskoj zgradi bile su dve velike učionice, sala sa binom i stan za učitelja. Početkom 2020. godine imala je samo 8 učenika. Đaci koji su zvršili 4. razred išli su u više razrede, od petog, uglavnom u Vreoce. Učitelji u školi bili su Gajić Predrag i supruga Danica, Nikola, Mile Jeftić, Mirko Subotić, Nikola Todorović, Olga Keserović, Mihailo Milovanović, Draga Spasojević koja je došla iz Borka i zadržala najduže u Skobalju. Škola je prestala sa radom 2023. godine. U školskoj sali održavane su seoske igranke, priredbe a povremeno su prikazivani i filmovi. Na toj bini kasnije je otvorena biblioteka u pomen Miši Đuroviću koji je se udavio na moru u Makarskoj a bio je đak škole. Bibliotekar je bio Borivoje Milutinović.
Veoma često, posle velikih kiša i topljenja snega na valjevskim planinama Kolubara je znala da u trenutku naraste i da odnese most kojim se prelazilo prema Vreocima. Po priči Milenka Lukića iz Vreoca koji je živeo pored Kolubare sa vreočke strane čije je imanje često plavljeno, to nisu bili kvalitetno napravljeni mostovi već drveni sa, takođe drvenim šipovima, upravo iz razloga tih poplava, da bi se mogli popraviti ili lako napraviti drugi. Jedne godine je velika voda četiri puta je devastira taj most i onesposobljavala da deca koja idu u školu u Vreoce pređu preko njega. Veoma često su ta deca prevožena čamcima na desnu obalu Kolubare. Postojao je u blizini tog prelaza i majstor Dragomir Marković, zvani Rica koji je pravio čamce i prevozio preko reke. To isto je radio i moj sagovornik Lukić koji je takođe pravio čamce i prevozio decu.
Stara crkva u Skobalju postojala je na mestu zvanom Manastirine za Skobalj, Mali Borak i Cvetovac. Širenjem KOP-a crkva je srušena i napravljena nova u centru sela, koja je osveštana septembra 1992. godine. I ovoj crkvi preti rušenje pa su se preostali meštani Skobalja pobunili i traže da se crkva opet premesti na novu lokaciju, u Lajkovac, što je vladika i odobrio.
Seoska preslava je drugi dan Vaskrsa. Crkva je slavila hramovnu slavu Sv. Arhangela Gavrila, tako da je i selo preslavljalo i praktično imalo dve preslave a održavan je i vašar u porti crkve do 70-ih godina prošlog veka.
Poreklo porodica po profesoru Voji Miljaniću, citirano iz knjige Lajkovačka Tamnava u prošlosti:
“Starom porodicom smatraju se Ciglići, za koje se ne zna kada su se i odakle doselili. Slave Sv. Jovana. U popisu iz 1717. godine popisano je selo (Mali) Borak sa dva podanika. Veruje se da su Ciglići bili jedan od njih.
U prvoj polovini 18. veka doselili su se iz Vujinovače iz Podgorine Milutinovići-Đurđevići, koji slave Sv. Nikolu.
U Milutinoviće spadaju: Milutinovići, Đurđevići, Lazarevići, Milovanovići, Gajići, Markovići, Mirkovići, Pavlovići, Ivkovići, Petrovići i Milijanovići. Da sve ove familije potiču od zajedničkog pretka saznajemo iz spisa, koji su sačuvani u Okružnom valjevskom sudu.
Tako Ana, slepa kćer poč. Davida Petrovića, koju zastupa na sudu Milija Milutinović iz Skobalja, tuži Iliju Gajića kao kupca i Panteliju Petrovića kao prodavca, jer je optuženi Pantelija jednu livadu, koja je pripadala Ani, trampio sa Ilijom. Naime, Ana je bila tetka Panteliji i kako joj je otac umro rano, živela sa njim u zajedničkom domaćinstvu. Zastupnik Milija je izjavio da Anina livada vredi 50 cesarskih dukata i da je trampljena za zemlju, koja vredi 30 cesarskih dukata i da će to posvedočiti: Stepan Milovanović, Ivan Milutinović i Filip Ivković. Zatražio je da se sve vrati u prvobitno stanje.
Sud je zasedao 6. juna 1858. godine i zkazao suđenje za 11 septembar 1858. godine. Dragocene izjave pojedinih aktera na sudu, Ivan Milutinović kao svedok, izjavio je „da je oženjen, da ima 50 godina i troje dece i da mu je Milija rođeni sinovac, a Ilija sinovac od prvog bratunčeta dok mu ostali nisu ništa“. Drugi svedok Stepan Milovanović je izjavio „da ima 55 godina, četvoro dece i da su mu Ilija i Milija sinovci“. Treći svedok Filip Ivković izjavio je „da ima 30 godina, oženjen, otac jednog deteta i da mu je Ana rod, ali ne zna u kom stepenu a Pantelija brat od drugog bratunčeta, dok mu ostali nisu ništa“.
Naknadno je pozvan da svedoči Živko Lazarević, koji je izjavio „da je oženjen, ima 38 godina i šestoro dece. Ilija mu je brat od strica“.
Dakle, očigledno je da su Milovanovići i Đurđevići bliski srodnici sa Milutinovićima a takođe i Gajići sa Lazarevićima, a u isto vreme su svi međusobno, srodstvu. Svi svedoci, izuzev Filipa Ivkovića, izjavli su da sa Anom i Pantelijom Petrovićem nisu u srodstvu, ali je to verovatno rezultat neznanja, jer su Petrovići, Ivkovići itd.. ranije odvojili od Milutinovića i drugih, pa su srodnički odnosi pali u zaborav. Ali iz izjave Filipa Ivkovića saznajemo kakav je bio odnos između Ivkovića, Markovića, Mirkovića Pavolvića i Petrovića.
On izjavljuje „da mu je Pantelija drugi bratunac a isto tako kaže da je od strica Ivana Markovića više puta slušao da je livada koju je Pantelija ustupio Iliji Anina, a ne Pantelijina“. Sledeći ovi izjavu očigledno je da su Marko Stojanović i Mijailo bili braća, te da su od Marka nastali Mirkovići, Markovići i Ivkovići, a od Mijaila Petrovići. Pavlovići su mlađa familija i nastali su od Mirkovića, pošto su Pavlovi sinovi Jeremija, Dimitrije i Aleksa uzeli prezime po ocu. Mihajilovići su najsrodniji sa Gajićima i Lazarevićima.
U drugoj polovini 18. veka doselili su se Gavrilovići, Jovičići i Popovići.
Gavrilovići su se doselili iz Žabara u Kolubari. Slave Vrače.
Jovičići su iz Osata i slave Aranđelovdan i oko 1900. godine bilo ih je šest kuća.
Popovići su se doselili iz Kućana iz Starog Vlaha. Slave Sv. Đurđa.
Sredinom 19. veka došao je u kuću Pauna Miloševića (Gavrilovića) Milivoje Tomašević iz Rajkovića. Slave Đurđic.
U drugoj polovini 19. veka doselili su se Obradovići iz Bobove i naselili se na imanje Jovičića. Slave Sv. Nikolu.
U isto vreme doselili su se Pavlovići 2, Stevanovići, Ćirići i Đurčići.
Pavlovići su se doselili iz obližnjeg Kalenića. Slave Mitrovdan.
Stevanovići su došli iz Kostojevića, užički okrug. Slave Sv. Jovana zlatoustog.
Ćirići potiču iz Majinovića iz Podgorskog sreza i slave S. Nikolu. Naselili su se prvo u Konatice ali su tamo bili pokradeni, zbog toga su se preselili u Skobalj.
U ovom (20.) veku doselili su se: Radovanovići 1 i 2, Vasiljevići, Ilići, Jankovići, Nikolići, Bakići, Milovanovići, Bogdanovići i Milosavljevići.
Radovanovići 1 doselili su se oko 1900. godine i slave Alimpijevdan.
Radovanovići 2 potiču iz Kostojevića, slave Sv. Jovana milostivog.
Vasiljevići su se doselili iz Stanine reke. Slave Đurđic a prikađuju Sv. Nikolu.
Ilići su iz Malog Borka. Slave Đurđic.
Milići su došli iz Kikinde 1928. godine zbog čega ih meštani zovu „Švabići“. Slave Jovanjdan.
Jankovići su se doselili 1952. godine sa Zlatibora iz sela Jablanice i slave Mitrovdan.
Nikolići su došli 1955. godine iz Kostojevića kupivši kuću od Milorada Milutinovića. Slave Đurđic, a prikađuju Sv. Nikolu. Rakići su kupili zemlju 1952. godine, konačno su se doselili 1958. godine iz Jablanice sa Zlatibora. Slave Aranđelovdan.
Milovanovići su iz okoline Kosjerića, slave Sv. Luku.
Bogdanovići su se doselili oko 1950. godine i slave Vrače.”
Stradali meštani Skobalja u Prvom svetskom ratu:
- Antonijević Dragoslav;
- Antonijević Živojin;
- Vasiljević Dragoje;
- Vasiljević Dragutin;
- Vasiljević Milan;
- Vasiljević Miloš;
- Vasiljević Svetozar;
- Vesić Petar;
- Gavrilović Radovan;
- Gajić Ranisav;
- Gajić Simeun;
- Đurđevič Milan;
- Đurđević Milovan;
- Đurđević Milorad;
- Lazarević Marko;
- Lazarević Milivoj;
- Marković Nikola;
- Milovanović Ivan;
- Milovanović Rajko;
- Milutinović Bogomir;
- Milutinović Vladimir;
- Milutinović Danilo;
- Milutinović Dragić;
- Milutinović Čedomir;
- Radovanović Živorad;
- Radovanović Petar;
- Stanojević Nikola;
- Tomašević Dragosav;
- Tomašević Radomir
Nosioci Karađorđeve zvezde:
Mihailović Živorad, zv. Šmit, zemljoradnik i kovač rođen u Skobalju, opština Lajkovac, supruga Dragana, rođena 1892. godine u Skobalju. U braku su imali ćerku Jelenu, udatu za sina Veselina Jovanovića iz Jabučja, Raška sa kojom ima sinove Željka i Veljka koji žive u Beogradu i vrlo retko dolaze u Jabučje u posetu preostaloj familiji. Živorad se najpre nastanio na brdu Madžarac u Donjem kraju Jabučja, da bi se po udaji ćerke preselio kod prijatelja Vese Jovanovića, gde je držao kovačku radnju. Njihov sin Veljko Jovanović živi u Žarkovu ili Železniku i dolazi u Jabučje gde ima kuću. Živorad je učesnik oba balkanska i Prvog svetskog rata. Imao je Zlatni vojnički orden Karađorđeve zvezde sa mačevima, o čemu je izdat ukaz 11.123.
IZVOR: Milorad Radojčić, publicista iz Valjeva
Izginuli u Drugom svetskom ratu:
- Đuričić Mihaila Dragoljub, 1910, poginuo 1941. u Vrhovinama;
- Gavrilović Vojislava Vitomir, 1925. poginuo 1944. u Zucama;
- Ivković Svetislava Božidar, 1897. ubijen u direktnom teroru 1943. u Skobalju;
- Milutinović Čedomira Milisav, 1902. ubijen u zarobljeništvu kao pripadnik bivše Jugoslovenske armije u Stalag-u;
- Milutinović Vladimira Aleksandar, rođen 1912. poginuo 1941. godine u borbama do 7. jula 1941. u Ravnoj Dubravi;
- Stanojević Mije Čedomir, rođen 1914. ubijen kod kuće u Skobalju 1944. godine;
- Stanojević Živorada Ljubisav, rođen 1926. poginuo 1944. u Šidu;
- Stefanović Branislava Vladeta, rođen 1926. poginuo 1944. u Zagrebu;
- Stepanović Ljubomira Borivoje, rođen 1904. poginuo 1945. u mestu Komatinci;
- Vasiljević Obrada Andrija, rođen 1923. poginuo 1945. u mestu Nemci.
Teško je se opredeliti za znamenite ljude iz Skobalja, ali uz pomoć bivših meštana ovog sela koji su rođeni u Skobalju i veliki deo svog života tu proveli napravljen je ovaj spisak uz veliko izvinjenje onima koji su se možda trebali naći na ovom spisku koji je škakljiv ne samo za Skobalj već i za ostala sela o kojima je pisano na ovom portalu:
- Živorad Ciglić rođen je 4. maja 1931. u Skobalju (Kolubara). Vajarstvo učio u Splitu, a studije završio u Beogradu.
Autor je preko pedeset spomenika, skulptura, reljefa, figura kompozicija i fontana izvedenih u slobodnim i javnim prostorima u zemlji i inostranstvu. Prema grubim procenama za 65 godina umetničkog rada, izvajao je oko dve hiljade skulptura u raznim materijalima i nekoliko hiljada crteža, idejnih rešenja, po kojima realizuje skulpture.
Priredio je više od stotinu samostalnih izložbi skulptura u galerijama i prigodnim prostorima u zemlji i u više država u svetu.
Njegovi radovi se nalaze u mnogim galerijama, privatnim zbirkama širom planete.
Piše i objavljuje prozu u raznim časopisima. Objavio je knjigu priča „Kolubarske gagrice“ nazvanu još „Kolubarske jagljenice“ kao i roman „Drveni ratnik”. Živeo i radio u Beogradu gde je i umro pre par godina.
- Života Đurđević, diplomirani pravnik u “Kolubari”, rođen u Skobalju 1937. od oca Vlade i majke Milenije. Umro je pre 20-ak godina. Radio je u kadrovskoj službi “Kolubare” u Vraocima da bi kasnije prešao u “Tamnavu”. Bio je sekretar FK “Kolubara” iz Lazarevca.
- Radojko Vasiljević, uspešni poljoprivredni proizvođač, stočarstvo, ratarstvo;
- Predrag Đurđević, uspešni poljoprivrednik i odornik opštine Lajkovac, član SUBNOR-a. Dao je veliki doprinos izgradnji lokalnih puteva i međumesnog prema Vreocima.
- Miroslav Đurđević Čabar bio je čuveni harmonikaš u celoj okolini koji je svirao sa Borisavom Radovanović Pušom.
Foto: Miroslav Đurđević Čabar – prvi levo
Foto: Tandem, Puša i Milanče
Značajni toponimi Skobalja su: Topla voda, Pristanište, Krčevina, Livadice, Ključ (po meandru Kolubare u obliku ključa), Manastirine, Kamalj, Stara crkva, Nova crkva, Škola, Aluga, Đokinac, Poljane i Jezersko brdo.
Zaseoci: Donji kraj, gornji kraj ( Gajići, Gavrilovići i Vasljevići)
Jedno vreme u Skobalju su bile dve prodavnice, jedna na Pristaništu gde je radio Miodrag Grčić, zv. Grk i kasnije u centru sela Ineksova prodavnica gde je radila Gordana Đurđević, Mije „Dandare“ supruga sa kojim je imala dva sina blizanca, Zlatka i Srećka. Grk je držao prodavnicu u svojoj kući gde je prodavao i vozne železničke karte. Zamenio ga je Đurđević Miloje koji je radio u „Pobedinoj“ prodavnici. Tu je nekada bila i kafana. Druga kafana bila je u Lazarevićima i držao je Dragan Milić, zv. Bradonja. Uvek je imao muziku i glavni gosti su mu bili iz Borka i Cvetovca ali i meštani Skobalja.
Kroz Skobalj je proticala reka Kolubara koja je mnogo kasnije zbog širenja rudarskog kopa regulisana i izmeštena prema Ibarskoj magistrali, čak 3 puta. Rečica Vraničina je tekla uz samu granicu Skobalja i Jabučja gde se ulivala u Kolubaru. Skobaljci su mleli žito u velikoj Belića vodenici na Kolubari koja je bila na levoj obali Kolubare, a bila je vlasništvo čuvene porodice Belić iz Vreoca. U Skobalju su postojala i dva potoka, jedan je izvirao u njivi Mije „Dandare“ i ulivao se preko Radovanovića bare prelivno u Kolubaru. Drugi je Duboki potok koji teče od Radljeva i uliva se u Vraničinu pa u Kolubaru. Često je prilikom velikih padavina znao i da poplavi deo Skobalja oko pristaništa.
Punih 60 godina kroz Skobalj je prolazila pruga uskog koloseka, najpre Zabrežje – Valjevo a kasnije Beograd-Lajkovac i dalje. Postojalo je stajalište gde su stajali putnički i lokalni vozovi kojih je bilo po nekoliko pari u oba smera u toku dana. Interesantno je da stajalište nije nosilo ime sela već ime rečice Vraničine koja se neposredno uz granicu Skobalja i Jabučja ulivala u Kolubaru, što je u blizini stajališta. U svim predratnim redovima vožnje (1928, 1937. i drugim) piše da se između Malog Borka i Jabučja nalazi stajalište Vraničina. I železničari, kojih je bilo i iz Skobalja, stajalište su nazivali Vraničina.
U Jabučju uz samu granicu sa Skobaljem živeo je poznati violinista ovog kraja i šire, Milanče-Milančić Marinković, koga je nasledio sin Privislav, zv. Sava, koji je takođe umro pre izvesnog vremena.
Fudbalski klub „Skobalj“ delovao je u okviru fudbalskih saveza FSKO (fudbalski savez kolubarskog okruga) i OFS (opštinskim fudbalski savez). Pre toga, posle rata postojali su sportski aktivi, a između pstalih i fudbalski aktiv koji nije umao neku zvaničnu formu već su se seoski momci okupljali na nekoj livadi i kasnije igrali sa aktivima drugih sela, Skobalj najčešće sa Borkom, Radljevom, Paljuvima i drugim susednim selima. Zvanični fudbalski klub nastao je 1973. godine i tada su registrovani i počeli da igraju a takmičili su se u zvaničnoj opštinskoj ligi Lajkovca od 1976. Inicijtori za osnivanje kluba a ujedno i igrači Skobalja bili su: Petar Milutinović, Miroslav Ilić, Dule Ciglić i Miloje Đurđević. Napisali ili bolje reći prepisаli su statut nekog kluba i prilagodili sebi, i registrovali klub u Valjevu, održali osnivačku skupštinu i sve drugo što su normativi propisali. Sve te papire predali su SUP-u Valjevo koji je u to vreme vršio registracije klubova. Sve je to završeno tokom 1977. i ta godina se smatra godinom osnivanja kluba. Još 1973. godine okupilo se dosta igrača. Pored već pomenutih bili su još: Boža Gajić, Slobodan Gavrilović, Miloje Đurđević, Sveta Gajić, Petar Nikolić, Pera Milutinović, Miroslav Ilić, Dule Ciglić, Mijomir Milutinović, Branko Nikolić, Aca Lazarević i drugi. Predsednik je dugo godina bio Ljubodrag Gavrilović, crkvenjak, posle njega Andra Popović i konačno od 1997. do gašenja kluba bio je Petar Milutinović. U sezoni 1992/1993. osvojili su drugo mesto u opštinskoj, a 1994/1995. upali su reorganizacijom u Međuopštinsku ligu Ub-Lajkovac. Pobednici opštinskog kupa bili su 1992. godine. Klub je zvanično ugašen 2002. godine.
I da ne zaboravim, u selu pored još 20-tak žitelja živi još uvek najveća globtroterka (globe trotter) u našoj opštini (posle legendarnog Mila Likušića koji je rođen u Lajkovcu a živeo u Beogradu) u liku Nade Milutinović
Foto: Nada na Kritu, u palati Knosos (Knossos Palace)
Ova simpatična devojka obišla je mnoge zemlje Evrope (oko 20), birajući najčuvenije destinacije starog kontinenta. Po meni je još značajnije što je obišla sva poznata turistička i interesantna mesta u našoj Srbiji. Na tim svojim putovanjima napravila je na hiljade fotorafija i dokazala da ima izuzetan talenat za pejzaže. Na svom Instagram nalogu ima postavljene na stotine predivnih fotografija i pregled tog naloga predstavlja, ne samo uobičajeno surfovanje već svojevrstan praznik za oči za sve koji to pregledaju. Nada je veoma skromna devojka koja ne želi nikakav publicitet i jedva sam je namolio da napišem ovih par reči o njoj i njenim pasijama jer ona to zaslužuje. Mnogo se zahvaljujem za nekoliko fotografija koje mi je dozvolila da objavim u ovoj priči o njenom rodnom mestu.
Interesantno je, i pored činjenice da je kroz Skobalj prolazila lajkovačka pruga prema Obrenovcu i dalje prema Beogradu i da je Skobalj blizu od najvećeg čvora uzane pruge u tadašnjoj Jugoslaviji, da je selo imalo samo 7 zaposlenih na železnici u Lajkovcu od kojih su tri Milovanovići, otac i dva sina, koji su samo rođeni u Skobalju a živeli u to vreme u Lajkovcu:
- Đurđević A. Milorad, rukovaoc manevre;
- Đurđević L. Mihailo, nadzorni skretničar;
- Milovanović M. Milisav, vozovođa;
- Milutinović M. Miodrag, skretničar;
- Milovanović M. Budimir, magacioner;
- Gajić B. Žarko, otpremnik lokomotiva;
- Stepanović (Milovanović) M. Slobodan, KV radnik bravar.
Foto: Mladenci u Milutinovićima 1973. godine
Bilo je još železničara ali su oni radili u Beogradu.
I od tog malog i lepog sela na pobrđu sa leve strane Kolubare ostaće samo ime i uzdasi onih koji sve te lepote pamte. A priču ću završiti upravo rečima sa kojima sam završio i tekst o Malom Borku, selu koga više nema.
Izmeštanjem seoskog groblja 24. aprila 2019. godine praktično je prestalo da postoji lepo i plodno selo Skobalj.
Počinje rušenje, kopanje, raskopavanje, uništavanje onoga što se godinama mukotrpno kućilo, gde se rađalo, odrastalo i živelo, gde se umiralo i sahranjivalo. Više liči na mesečevu površinu nego na pitomo i mirno selo Skobalj. Sve je to isplaćeno, možda i preplaćeno ali ostao je bol u duši mnogih generacija sela.
U prodaji je knjiga „LAJKOVAČKE PRIČE – uspomene na stari Lajkovac“ koja sadrži oko 400 strana i isto toliko fotografija. U knjizi je 66 priča o ljudima i događajima u starom Lajkovcu i okolini. Cena knjige je 1.000 dinara. Može se nabaviti u knjižari na staroj lajkovačkoj pijaci, kod autora lično, ili poručiti na telefon: 0641439199, Viber i WhatsApp ili na e-mail adresu petrovictoma@yahoo.com
